دانشگاه بصره

دانشگاه بصره دانشگاهی قدیمی در بصره در کشور عراق است که در سال ۱۹۶۴ میلادی به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه بغداد در شهر بصره در جنوب عراق تأسیس شد و در همان سال به عنوان دانشگاهی مستقل به کار خود ادامه داد. در سال تحصیلی ۲۰۱۰–۲۰۱۱ تعداد دانشجویان این دانشگاه ۱۹٬۰۹۲ تن و کارکنان آن ۲٬۵۶۳ تن بوده‌اند.

این دانشگاه که در اول آوریل سال 1964 افتتاح شده است، با تشکیل پنج دانشکده اعم از: دانشکه علوم، هندسه، اقتصاد، قانون و آداب، اولین سال تحصیلی خود را تحت عنوان سال تحصیلی 64-65 مقرر نموده و کار خود را با جذب 816 دانشجوی دختر و پسر، آغاز کرد.

اما این دانشگاه بهمین حد از دانشجو و دانشکده، بسنده نکرده و آرام آرام میزان فعالیتش را رشد داده و جزو یکی از مهمترین مراکز پژوهشی-آموزشی عراق گردید. این دانشگاه همکنون به 22 دانشکده رشد یافته و 83 رشته تحصیلی را از مرحله مقدماتی تا مدرک دانشگاهی پشتیبانی می کند. این دانشگاه همکنون یازده کمیته مشاوره و 16 مرکز آموزشی دارد و 16 مجله و گاهنامه پژوهشی-آموزشی را چاپ و منتشر می کند.

گفته می شود که شمار اساتید این دانشگاه با مدارک کارشناسی ارشد و دکتری، بیش از 2500 نفر است.

مجموعه مدارک تحصیلی اعطایی از سوی این دانشگاه شامل: فوق دیپلوم، کارشناسی(لیسانس) کارشناسی ارشد( فوق لیسانس) و دکتری در انواع رشته ها و گرایش های تخصیی می باشد.

دانشگاه بصره جزو اولین پردیس های پژوهشی در جنوب عراق است که توانست دانشگاه های ذی قار و میسان را نیز پس از خود تشکیل دهد. بگونه ای که دانشکده های علوم تربیتی و آداب در ذی قار، تحت حمایت و مسئولیت دانشگاه بصره تشکیل گردید که بعدها منجر به احداث دانشگاه ذی قار شد. همچنین در استان میسان نیز در سال 2007 میلادی دانشکده علوم تربیتی وابسته به دانشگاه بصره تأسیس گردید که منجر به تأسیس دانشگاه میسان گردید.

این دانشگاه عضو اتحادیه دانشگاه های عربی و اتحادیه دانشگاه های جهان اسلام می باشد.

بیانیه مدیریت

مدیریت این دانشگاه طی بیانیه ای گفته است:

«دانشگاه بصره همکنون با تلاش همکاران و اساتیدش، جزو دانشگاه های انگشت نما در عرصه علمی است؛ همه می دانند که این دانشگاه در سال 1964 تنها با چهار دانشکده آغاز به کار کرد که عبارت بود از دانشکده های آداب و علوم و هندسه، و دانشکده حقوق. اما پس از طی مسیری آکنده از پیروزی های پی در پی و دستاوردهای علمی بسیار، در طی پنج دهه، امروزه بیش دانشکده فعال در عرضه موزشی و پژوهشی و پردیس های آموزشی در حال فعالیت است که از بازارِ کار در عراق بیگانه نیست. این دانشگاه تلاش دارد تا فضای مطلوب برای دانش اندوزی را برای دانشجویانی که جزدی از بدنه خدمت رسانی به مردم در تخصص های مختلف خواهند شد، ایجاد کند؛ حال امروزه درصدد آن هستیم که مجموعه منویات و برنامه صادره از سوی وزارت را بنابر زمانبندی که معین شده اجرایی سازیم و این دانشگاه را در ردیف دانشگاه های زبده جهانی درآوریم. »

دپارتمان های دانشگاه

دانشگاه بصره متشکل از دپارتمان های زیر است:

دپارتمان کرمه علی؛ که شامل دانشکده های هندسه و علوم و زراعت و علوم تربیتی محض و علوم تربیت اسلامی و دامپزشکی و ریاضی و داروسازی و همچنین مراکز پژوهش از جمله مرکز البحار و مرکز پولیمر و مرکز ابحاث النخیل می باشد.

دپارتمان باب الزبیر که مشتمل بر دانشکده های آداب و اداره و اقتصاد و قانون و هنر(فنون) و پژوهشهای تاریخی و ترجمه و دانشکده علوم گیاهی می باشد؛ همچنین این دپارتمان حاوی مجموعه مراکز پژوهش های خلیج عربی و پژوهشه های بصره و مرکز پژوهش های ایران می باشد. این دپارتمان همچنین دو دانشکده پزشکی در بیمارستان آموزشی و دانشکده دندان پزشکی را نیز به تازگی به راه انداخته و پشتیبانی می کند.

دپارتمان علوم پزشکی که مقر دانشکده پزشکی در براضعیه است.

پیشتر محلِ دانشکده داروسازی در نزدیکی مدیریت امور راه و ترابری درون شهری بصره در منطقه جمهوریه بود که همکنون به ساختمان مدیریت دانشگاه تبدیل شده است.

کتابخانه دانشگاه بصره

در همان سال ابتدایی آغاز بکار دانشگاه بصره، کتابخانه این دانشگاه نیز شروع بکار کرد. این کتابخانه ابتدا با مجموعه ای کوتاه و جمع و جور از کتب رایج و دانشگاهی عربی کار را آغاز کرده اما در طول گذر سالها، پیشرفت بسیار چشمگیر و قابل توجهی داشت بگونه ای که آرشیو این کتابخانه در سال 2007 میلادی از یک میلیون نسخه کتاب، گذر کرد و امروزه این کتابخانه، جزو مهمترین مراکز کتابخانه ای واقع در کشور عراق می باشد.

ساختمان جدید کتابخانه مرکزی این دانشگاه واقع در منطقه باب الزبیر بوده و دارای دو مرکز مدیریتی شامل بخش اداری و بخش هنری و هرکدام با ساختمانی دو طبقه می باشد.

این کتابخانه در طول گذر زمان مجهز به مراکز کتاب یابی و کتابخوانی و نمایشگاه رسانه ای بوده و از اینترنت پرسرعت بهره می برد. ساختمان هنری این کتابخانه متشکل از مخازن کتب عربی و غیرعربی و رساله های دانشگاهی بوده و ازطرفی مسئول برگزاری مراسمات و رویدادهای هنری می باشد.

پیشرفت کتابخانه دانشگاه بصره و اهمیت یابی آن سبب گردیده تا این کتابخانه روندی صعودی در پیش گرفته و همکنون دارای شاخه ها و شُعب مختلف در دانشکده های این دانشگاه باشد و افزون بر ساختمان رسمی کتابخانه دانشگاه بصره، در یکایک دانشکده ها و پردیس های این دانشگاه، کتابخانه ای مجزا و وابسته به کتابخانه اصلی، قرار دارد. گفته می شود که شمار این کتابخانه های فرعی بیست و چهار مورد است که همگی وابسته به کتابخانه مرکزی دانشگاه بصره می باشند.

نشریات دانشگاه

دانشگاه بصره جزو مراکز علمی پیشرو در عرصه تولید مجلات و نشریه های علمی می باشد. شمار نشریه های تخصصی این دانشگاه بسیار زیاد بوده و تقریبا همشمار با تعدادِ دانشکده های این دانشگاه است. از جمله مهمترین منشورات دانشگاهی عبارت است از: مجله الجراحیه که توسط دانشکده علوم پزشکی بصره تهیه و توزیع می شود؛ مجله وادي الرافدين که توسط مرکز پژوهشی بحار این دانشگاه تهیه و توزیع می شود؛ مجله البصرة للأبحاث البيطرية توسط دانشکده دام پزشکی؛ مجله القانون توسط دانشکده قانون و حقوق و مجله الطبية لجامعة البصرة منتشر شده از سوی دانشکده پزشکی این دانشگاه می باشد.

ریاست دانشگاه

ریاست دانشگاه بصره از دیرباز میان اساتید بزرگ علوم مختلف دست گردان بوده است. در طول تاریخ تأسیس این دانشگاه، شخصیت های بزرگی در حیطه علمی، همانند عبدالاله یوسف الخشاب، صادق الخیاط و عبدالهادی محبوبه ریاست این دانشگاه را برعهده داشته اند. ریاست کنونی این دانشگاه نیز بر عهده  دکتر سعد شاهين حمادي الطاهر می باشد که از سال 2019 میلادی بدین سمت نایل آمده است.

فضای مجازی

این دانشگاه در فضای مجازی نیز بخوبی فعال است. یک سایت رسمی بعلاوه یک حساب رسمی در فیسبوک با بیش از هشتاد هزار فالوور انعکاس دهنده اخبار و وقایع این دانشگاه بزرگ است. گفته می شود که این دانشگاه از اساتید خارج عراق نیز بهره می گیرد.

مطالعات عراق