نالی بابان ( نالی شهرزوری)
نالی بابان متولد ۱۷۹۵ میلادی با نام کامل ملا خدر شاویسی میکایلی شاعر کرد و بنیان‌گذار مکتب شعری بابان است. وی در روستای خاک و خول در نزدیکی شهرزور از توابع استان سلیمانیه عراق به دنیا آمد و پس از مطالعه قرآن و صرف و نحو در شهرزور، به قصد تحصیل علم در ایران به مهاباد، سنندج و حلبچه رفت. بسیاری او را رهبر اشعار کلاسیک کردی می دانند.
اجداد وی به بابان ها می رسید که حاکمان محلی خودمختار کردستان عراق بودند و پس از هجوم عثمانی ها، حکومت از چنگشان بیرون رفت. وی از بازماندگان نسل بابان بود که بجای شمشیر، قلم بدست گرفت تا سرزمینها را با جوهر و قلم و نه خون و شمشیر، فتح کند.
نالی در ادبیات کردی به غزلهای عاشقانه اش شناخته شده‌است؛ اما گستره شعری او منحصر در اشعار کردی نیست؛ وی اشعار زیبایی به زبان فارسی و عربی و ترکی نیز دارد. نقش وی از آن نظر در تاریخ ادبیات کردی برجسته است که او از اولین کسانی بود که به گویش سورانی شعر سرود و پس از وی شعرای بسیاری چون کردی، سالم و حاجی قادر کویی، محوی، وفایی، ناری، حریقی و ماموستا قانع به شعر سورانی روی آوردند.
وی آخرین روزهای عمرش را در سوریه در نزد تکیه نقشبندیه در کوی کردان سوری گذراند و بالاخره در سال1856 میلادی چشم از جهان فروبست. گفته می شود که وی دوران اندکی نیز به استانبول رفته و با حاکم تبعیدی کرد ها امیر بابان احمد پاشا نیز دیداری داشته است.
مستشرقان روسی درباره او بسیار سخن گفته اند و جایگاه شعری او را در زبان عربی و فارسی و وبویژه در کلاسیک سازی اشعار کردی ستوده اند.
