سرمایه‌گذاری 5 میلیارد دلاری قطر در عراق؛ پیامدهای اقتصادی سفر آل ثانی به بغداد چه بود؟
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر سفر خود به بغداد را در تاریخ 15 ژوئن به پایان رساند. این اولین سفر یک مقام عربی به عراق از زمان تشکیل دولت جدید در این کشور بود. آل ثانی در این سفر به همراه محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق مسائل مختلف ازجمله روابط دوسویه و همکاری در زمینه‌های مختلف را بررسی کرد.
وب‌سایت الجزیره در گزارشی آورد که وی در پایان مذاکرات، در کنفرانسی مطبوعاتی از امضای چند توافقنامه و یادداشت تفاهم میان دوحه و بغداد در زمینه‌های زیرساختی، گردشگری و بهداشت به‌منظور گسترش همکاری‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری و تجاری خبر داد. امیر قطر همچنین گفت که کشورش قصد دارد در سال‌های آینده هزینه‌ای بالغ‌بر 5 میلیارد دلار را روی برخی از بخش‌ها در عراق سرمایه‌گذاری کند.
یادداشت‌های تفاهم
قطر و عراق در حضور آل ثانی و السودانی یادداشت تفاهم مشترکی به امضا رساندند. این یادداشت تفاهم شامل بندهای اصلی می‌شود که تداوم همکاری و مشورت سیاسی و امنیتی و گسترش همکاری‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری و تجاری ازجمله پروژه “مسیر توسعه” را به همراه دارد که قرار است به‌زودی توسط دولت عراق کلید بخورد. به‌علاوه این توافق، توسعه همکاری‌ها در بخش سرمایه‌گذاری و اقتصادی در زمینه‌های نفت و گاز و انرژی‌های تجدید پذیر را در پی خواهد داشت و روند حمل‌ونقل میان دو کشور را تسهیل خواهد کرد.
در همین راستا، فادی الشمری مشاور سیاسی نخست‌وزیر عراق در صحبت‌هایی گفت که روابط استثنائی جدیدی میان بغداد و دوحه در جریان است که با سفر اخیر امیر قطر به بغداد به اوج خود رسید و باعث شد دو کشور چند یادداشت تفاهم و توافقنامه به امضا برسانند.
وی ادامه داد که قطر و عراق یادداشت‌های تفاهمی در زمینه‌های برق و ساخت‌وساز به امضا رسانده‌اند و در خصوص ایجاد یک شرکت نفت مشترک و ساخت یک پالایشگاه به توافق رسیده‌اند. به‌علاوه این توافق شامل واردات نفت خام و گاز مایع به عراق می‌شود که در پاسخگویی به نیاز عراق به انرژی و افزایش قدرت تولیدی این کشور نقش خواهد داشت.
توافق‌های قطر و بغداد به همین اندازه محدود نمی‌شود. مشاور سیاسی السودانی تصریح کرد که دو کشور قصد دارند دو شهرک مسکونی را توسعه بدهند که هر یک 50 هزار نفر را در خود جای‌داده و قرار است از مراکز تجاری، بیمارستان‌ها و مدارس متعدد برخوردار شوند. انتظار می‌رود که این دو شهرک به نمونه‌های برجسته شهرک‌سازی در تمام منطقه تبدیل شود. همچنین بغداد و دوحه برای توسعه و ساخت چند هتل 5 ستاره در استان‌های مختلف عراق توافق کرده‌اند تا کمبود تخمینی فعلی یعنی چیزی حدود 10 هزار سوئیت را در راستای رفع نیازهای فوری در عراق برطرف کنند.
الشمری در پایان صحبت‌هایش اشاره کرد که ازجمله نتایج سفر امیر قطر به بغداد، توافق عراق با تعدادی از شرکت‌های قطری متخصص در مدیریت و راه‌اندازی بیمارستان‌های جدید بود که قرار است ظرف چند ماه آینده در عراق افتتاح شود. وی با اعلام اینکه حجم کلی سرمایه‌گذاری‌های قطر در عراق به 7 میلیارد دلار می‌رسد، افزود که این پروژه‌ها تا 5 سال آینده کلید می‌خورد و انتظار می‌رود که همه آن‌ها در سال 2028 به بهره‌برداری برسد.
سرمایه‌گذاری در بخش انرژی
نبیل المرسومی کارشناس عراقی حوزه اقتصاد و نفت تصریح کرد که انتظار دارد سرمایه‌گذاری قطر در عراق که هزینه آن 5 میلیارد دلار اعلام‌شده تا سقف 7 یا 10 میلیارد دلار نیز افزایش یابد. به‌ویژه که قطر اهمیت ویژه‌ای به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و بهداشت می‌دهد که ریسک کمتری دارند و اصل سرمایه را در مدت چند سال برمی‌گردانند. به‌علاوه این امکان وجود دارد که قطر در 5 پروژه مسکونی که اخیراً در بغداد، بصره، کربلا، جنوب بابل و نینوا کلید خورده، سرمایه‌گذاری کند.
وی درباره سرمایه‌گذاری قطر در بخش انرژی و گاز اظهار کرد که تأمین گاز مایع موردنیاز عراق توسط قطر یکی از مهم‌ترین پرونده‌هایی بود که در جریان سفر آل ثانی به بغداد بررسی شد. این یکی از گزینه‌های موجود برای تأمین و راه‌اندازی نیروگاه‌های برق عراق پس از توقف‌های پی‌درپی در روند واردات گاز از ایران است، امری که تنوع منابع تأمین گاز را برای عراق تضمین می‌کند.
این کارشناس عراقی تصریح کرد که فاصله بندر أم قصر در استان بصره تا بندر بین‌المللی حمد در قطر چیزی حدود 650 کیلومتر است که زمان تخمینی سفر دریایی میان این دو بندر حدود 48 ساعت می‌شود. عراق نیاز دارد ایستگاهی برای دریافت گاز در بندر ام قصر ایجاد کند که ترجیح ما این است سکویی برای دریافت گاز از قطر در جایگاه‌های این بندر ایجاد شود که به خطوط انتقال گاز عراق و پس‌ازآن به نیروگاه‌های برق این کشور متصل شود.
المرسومی با اشاره به اینکه اهمیت واردات گاز از قطر به همین حد و اندازه‌ها محدود نمی‌شود، افزود که این خطوط لوله می‌تواند به‌طور موازی با جاده پروژه “مسیر توسعه” به سمت ترکیه کشیده شود تا گاز قطر را به قاره اروپا برساند، به‌ویژه که قطر سومین کشور صادرکننده گاز مایع در جهان است و دوحه پس از تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه به دلیل جنگ با اوکراین و کاهش عرضه گاز توسط روسیه در پی آن است تا بازارهای جدیدی را در قاره کهن پیدا کند.
تجربه‌های قطر
عامر الجواهری کارشناس عراقی در حوزه توسعه صنعتی و سرمایه‌گذاری معتقد است که قطر تجربه بالایی در زمینه سرمایه‌گذاری روی گاز و صنایع مرتبط با آن دارد. وی بر این باور است که جدی بودن عراق در استفاده از تجربه‌های قطر با دعوت از قطر برای سرمایه‌گذاری در زمینه گاز به‌وضوح به چشم می‌آید، به‌ویژه که عراق به زمان آغاز ششمین دور صدور مجوزهای نفتی نزدیک می‌شود که روی سرمایه‌گذاری در زمینه گاز در کشور متمرکزشده است.
وی در گفت‌وگو با الجزیره بر این نکته مهم تأکید کرد که عراق نه‌تنها قصد دارد از گاز و تجربه قطر در زمینه تولید برق بهره ببرد، بلکه این کشور در پی استفاده از تجربه قطری‌ها در صنایع مرتبط با گاز طبیعی مانند صنایع پتروشیمی و تولید کودهای شیمیایی است. این همان چیزی که وزارت صنعت و معدن عراق در ماه می‌گذشته در زمان معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری روی آن تأکید کرده بود.
در همین رابطه انمار العبیدی کارشناس عراقی حوزه اقتصاد اظهار کرد که کشورش اهمیت بسزایی برای سرمایه‌گذاری قطری‌ها قائل است. وی ادامه داد که این امر روابط دوجانبه دوحه و بغداد را تقویت می‌کند که در دهه گذشته هیچ‌گونه اختلاف عمیقی در آن وجود نداشته است. به‌علاوه قطر روابط خوبی با همه کشورهای همسایه عراق ازجمله ترکیه و ایران دارد و این امر تضمین می‌کند که قطر به‌دوراز مشکلات بزرگ در عراق حضور خواهد داشت.
این کارشناس تصریح کرد که اقدامات اخیر دولت عراق در راستای مبارزه با پول‌شویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم و همسویی این اقدامات با استانداردهای بین‌المللی به بهبود فضای سرمایه‌گذاری در عراق در زمینه‌های مختلف به‌ویژه انرژی کمک کرده است. عراق کشوری حاصلخیز برای سرمایه‌گذاری‌ها به شمار می‌رود که امکان پذیرش سرمایه‌گذاری‌های مختلف را دارد و در رابطه با پروژه‌های زیرساختی و مسکن، اصل سرمایه را در کمتر از 10 سال به صاحبان سرمایه بازمی‌گرداند.
گفتنی است حیان عبد الغنی وزیر نفت عراق چندی پیش از مذاکرات یک شرکت قطری با شرکت توتال انرژی فرانسه خبر داد. قرار است قطر به‌عنوان شریک توتال وارد روند سرمایه‌گذاری در عراق شود، قراردادی که مبلغ آن چیزی حدود 27 میلیارد دلار برآورد شده و شامل استخراج نفت و سرمایه‌گذاری روی گاز و انرژی‌های تجدید پذیر می‌شود.
منبع: الجزیرة – مترجم: هادی افرازنده – لینک:
