از سلاح تا سیاست: مسیر عصائب اهل الحق و فراکسیون صادقون در ساختن عراق..!
إنتصار الماهود
در طول سالهای سختی که عراق پس از سال ۲۰۰۳ تجربه کرد، بسیاری از جنبشها ظاهر شدند که هدفشان حفاظت از وطن و دفاع از شهروندانش در مقابل چالشهای امنیتی و سیاسی بودند.
در بین این جنبشها، عصائب اهل الحق به عنوان نیروی فعالی ظاهر شد که در سال ۲۰۰۶ توسط شیخ قیس الخزعلی تأسیس شد، و در ابتدا بخشی از حرکت مقاومت در برابر اشغال خارجی بود، و از طریق فعالیت نظامی وسيلهای برای دستیابی به حاکمیت ملی به شمار میرفت.
با وجود پیشزمینه جهادی این جنبش، واقعیت متغیر عراق، رهبر آن را بر آن داشت تا ارزیابی مجددی درباره نقش قابل ایفا بودن آن، دور از تسلیحات نظامی، انجام دهد، به ویژه در پی افزایش نیاز به ساخت نهادهای دولتی و تثبیت پایههای دمکراسی.
در اینجا تغییر مهم در مسیر عصائب رخ داد، که به سمت فعالیت سیاسی روی آوردند. آنها کتله الصادقون را تأسیس کردند تا به عنوان بازوی سیاسی، دیدگاه و اهداف خود را در پارلمان نمایندگی کند.
تغییر به سمت سیاست: چالش و مسئولیت
این انتقال آسان نبود؛ چرا که تغییر از کار نظامی به سیاسی نیازمند خطابهای نو، ابزارهای متفاوت، و مشارکتی شفاف و انعطافپذیر در فرآیند دموکراسی بود. با این حال، کتله الصادقون توانست حضور خود را در مجلس نمایندگان تثبیت کند و خود را به عنوان یک بازیگر سیاسی نشان دهد که نمایانگر گروهی از ملت عراق است، به ویژه آن دسته از کسانی که معتقد بودند که جریانهای مقاوم میتوانند از حقوق کشور در میدانهای نظامی و سیاسی دفاع کنند.
در سال ۲۰۱۱، شیخ قیس الخزعلی رسماً بنیادگذاری «عصائب أهل الحق» را اعلام کرد، به عنوان یک دستۀ مسلح مستقل، و به عنوان بخشی از جبهههای مقاومت اسلامی در عراق، و در بسیاری از عملیاتها علیه نیروهای خارجی و گروههای تروریستی مشارکت داشت.
با توسعه اوضاع در عراق و نیاز به مشارکت در فرآیند سیاسی، «عصائب أهل الحق» تصمیم گرفت وارد عرصه سیاسی شود و «کتلة الصادقون» را در سال ۲۰۱۴ تأسیس کرد، که به عنوان شاخه سیاسی حرکت محسوب میشود. این کتله در انتخابات مجلس عراق شرکت کرد و توانست کرسیهای پارلمان را کسب کند که توانایی تأثیرگذاری در تصمیمگیریهای سیاسی را به ارمغان آورد.
نقش مثبت حرکت در ساختن فرآیند سیاسی
مشارکت عصائب أهل الحق در سیاست از طریق کتلة الصادقون اثرات مثبت متعددی بر صحنه عراق داشت:
۱. ادغام در نهادهای مؤسسی: ورود عصائب به پارلمان گامی مهم در جهت ادغام گروههای مسلح سابق در نهادهای دولت بود، که ثبات سیاسی و امنیتی را تقویت کرد.
۲. نمایندگی اقشار محروم: کتلة الصادقون صدای گروههایی از جامعه را که احساس تبعیض میکردند، بلند کرد و خواستار انتقال مطالباتشان به تصمیمگیرندگان شد، و تنوع بیشتری در صحنه پارلمانی ایجاد کرد.
۳. دفاع از حاکمیت ملی: این کتله ادامه داد پیام حرکت مادر را در رد مداخلات خارجی و تلاش برای تصویب قوانینی که استقلال تصمیمگیری عراق را تضمین کند.
۴. مشارکت در مبارزه با فساد: این کتله خطمشی اصلاحطلبانهای را پیروی کرد که بر مبارزه با فساد و عدالت اجتماعی تأکید داشت، و این موضوع در بین برخی رأیدهندگان جایی پیدا کرد که به دنبال چهرههای سیاسی نو بودند.
تجربه عصائب أهل الحق و کتلة الصادقون نمونهای مهم از تحول جنبشها از مقاومت به مشارکت سیاسی است، و تجربهای پر از درسها و چالشها است. و صرف نظر از اختلاف نظرها درباره آن، حضورشان زیر قبه مجلس اثبات میکند که جریانهای مختلف در عراق میتوانند در چهارچوب دموکراتیک همراستا شوند و با هم برای بازسازی وطن از طریق نیروهای خودی در تمامی جهتها همکاری کنند.