افزایش روزافزون و نگران‌کننده تعداد متکدیان خارجی در عراق
کانال مطالعات عراق ( ترجمه )
روزانه صدها تن از متکدیان از جمله زنان و نوزادان شیرخواره در مناطق مختلف بغداد به چشم می‌خورند و با وجود پیگردهای امنیتی که علیه آنان انجام می‌شود، این امر به پدیده‌ای شرم‌آور تبدیل‌شده است.به نظر می‌رسد که پدیده تکدی گری در عراق افزایش خطرناکی یافته؛ پس از پراکندگی متکدیان در خیابان‌ها، چهارراه‌ها، اماکن عمومی، نهادهای دولتی و مساجد، این بار عراقی‌ها نیز به این پدیده روی آورده‌اند.
در همین راستا وب سایت بغداد الیوم در گزارشی آورده که متکدیانی با ملیت لبنانی در پیاده‌روها و خیابان‌های بغداد حضور یافته‌اند و این مسئله را این‌گونه توجیه می‌کنند که وضعیت معیشتی در کشور خودشان نابسامان است. بااین‌حال متکدیان لبنانی با متکدیان سوریه‌ای تفاوت دارند. زمانی که از متکدیان سوریه‌ای دلایل مشکلاتشان را پرسیدند، آن‌ها پاسخ دادند که روزبه‌روز بر تعدادشان در عراق افزوده می‌شود. متکدیان سوریه‌ای که بیشتر آن‌ها را زنان جوان تشکیل می‌دهند، با اشاره به فعالیت‌های دیگری غیر از تکدی گری گفتند که در عراق مشغول به کار هستند.
شیوه متکدیان در جلب نظر عابران یا صاحبان اتومبیل متفاوت است. برخی از این خانواده‌ها در مقابل خانه‌های متروکه یا مغازه‌های تعطیل ساکن شده‌اند و در بیشتر مواقع نیروهای امنیتی عراقی با این مناظر روبرو می‌شوند اما دخالتی نمی‌کنند.مقامات امنیتی عراق در ماه مارس گذشته کمپین گسترده‌ای را برای مقابله با پدیده تکدی گری در بغداد و چند شهر دیگر عراق کلید زدند.
این کمپین پس از تصمیم شورای عالی قضائی عراق به راه افتاد که در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده بود “تکدی گری برای امنیت جامعه عراق خطرآفرین شده است”. در هفته اول از اجرای این کمپین بیش از 500 فرد متکدی در بغداد و استان‌های نزدیک به آن دستگیر شدند.
مقامات امنیتی عراق همچنین نسبت به سوءاستفاده این باندها از کودکان خردسال و فرستادن آن‌ها به خیابان هشدار دادند. به‌علاوه مقامات امنیتی عراقی افزودند که برخی از خانواده‌های ناتوان، فرزندان خود را به این باندها اجاره می‌دهند تا به‌طور ماهانه در ازای این کار پول دریافت کنند.
بااین‌حال برخی از فعالان مدنی عراقی این کمپین را بی‌تأثیر می‌دانند و معتقدند که چنین اقدامی یک پاسخ موقتی است که پدیده تکدی گری را ریشه‌کن نمی‌کند. گروهی دیگر نیز بر این باورند که این کمپین مشکلات اقتصادی اقشار فقیر و ناتوان را دوچندان می‌کند.
بحران‌های سیاسی و اقتصادی از مهم‌ترین دلایلی است که در افزایش تکدی گری در بغداد سهیم بوده است. بنا بر گزارش وزارت برنامه‌ریزی عراق در سال 2023 این بحران‌ها باعث شده که میانگین فقر در کشور به 22 درصد از جامعه تقریباً 40 میلیون نفری عراق برسد. همچنین باید انواع فرعی فقر مانند بیکاری، سطح محرومیت، بی‌خانمانی و مواردی ازاین‌دست را به بحران‌های فوق اضافه کرد.
گروهی از کارشناسان معتقدند که پدیده تکدی گری در بغداد به یک تجارت تبدیل‌شده و برخی احزاب و اعضای مافیا برای دستیابی به درآمدهای نامشروع در پشت پرده آن قرار دارند، تا جایی که فقیران “زیر چتر شیطان” قرارگرفته‌اند. متکدیان در همه مناطق بغداد به چشم می‌خورند و باندهای مافیا آن‌ها را در معابر و اماکن تجاری پر رفت‌وآمد تقسیم می‌کنند.
برخی دیگر از احزاب نیز هستند که بغداد الیوم نامی از آن‌ها به میان نیاورده اما گزارش داده که این احزاب، متکدیان را به انجام کارهای اجباری مانند تمیز کردن خودروها وادار می‌کنند تا از این طریق روزانه به سودی حدود 15 میلیون دینار (یعنی 10 هزار دلار) دست پیدا کنند. این رقم در مکان‌هایی که تراکم جمعیت و خودروها در آن بیشتر است، افزایش می‌یابد.
انجمن نخبگان عراق/ کمیسیون علوم اجتماعی و انسانی و کمیسیون بهداشت، دلایل پدیده تکدی گری در این کشور را شناسایی و برای حل آن راهکارهایی پیشنهاد کرده است:
- تکدی گری پدیده‌ای است که در برخی از کشورهای توسعه‌نیافته و حتی در برخی از کشورهای پیشرفته جهان در مقیاس کوچک در حال گسترش است.
- تکدی گری یکی از شایع‌ترین آفت‌های اجتماعی است که در بروز آشوب‌ها و افزایش نگرانی و نارضایتی تأثیر بسزایی دارد و به‌ظاهر مدنی عمومی جامعه آسیب می‌رساند.
- تکدی گری یک مشکل بسیار پیچیده است که دولت و جامعه باید از طریق ساماندهی متکدیان بر اساس الگوهای رفتاری موردنظر جامعه راهکارهای مناسبی برای جلوگیری از گسترش آن پیدا کنند.
- تکدی گری پدیده‌ای منفی است که از دیرباز گسترش یافته و یکی از پدیده‌های اجتماعی گسترده در جوامع عربی و غربی است. این پدیده در زمان پسرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه نمایان می‌شود.
- تکدی گری یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای دستیابی به پول است اما درعین‌حال باعث می‌شود که فرد متکدی احترام خود را میان افراد جامعه از دست بدهد و مردم با او به‌گونه‌ای ناشایست رفتار کنند.
- پدیده تکدی گری در عراق به‌ویژه در میان کودکان افزایش بسیاری داشته که شرایط اقتصادی دشوار، مهاجرت اجباری، خشونت و کاهش سطح رسیدگی دولت به اقشار فقیر و کم‌درآمد جامعه از جمله دلایل آن است.
- بررسی‌ها نشان می‌دهد که 95 درصد از متکدیان، کودکانی هستند که گروه‌هایی موسوم به پیمانکار آن‌ها را با کارهایی مانند فروش کتابچه‌های مذهبی، شیرینی یا دستمال‌کاغذی در خیابان‌ها و چهارراه‌ها به تکدی گری مجبور می‌کنند.
- متکدیان در بیشتر مکان‌های عمومی اعم از محل ترافیک خودروها، بازار و حتی ورودی دانشگاه‌ها و مساجد دیده می‌شوند.
- یکی از دلایل گسترش تکدی گری، شکست اقدامات دولتی است، زیرا دولت همواره تلاش می‌کند جلوی این پدیده را بگیرد اما برای ریشه‌یابی و حل‌وفصل آن اقدامی نمی‌کند. برخی نیز ادعا می‌کنند که در این میان فساد نیز با مسئله تکدی گری در ارتباط است زیرا برخی میادین و اماکن توسط باندها تکدی گری خریدوفروش می‌شود، گویی این افراد به یک سرمایه‌گذاری مبادرت می‌کنند.
- آمار رسمی‌ای از تعداد متکدیان در عراق وجود ندارد اما یقیناً تعداد قابل‌توجهی درگیر این پدیده هستند. بنا بر آمارهای وزارت برنامه‌ریزی عراق در سال گذشته میانگین عراقی‌هایی که زیرخط فقر زندگی می‌کنند به 30 درصد رسیده و این یعنی تعداد آن‌ها به 12 میلیون نفر می‌رسد. با فرض اینکه 1 درصد از این افراد با هر توجیهی آمادگی اقدام به تکدی گری را دارند، می‌توان گفت که تعداد متکدیان عراقی کمتر از 120 هزار نفر نمی‌شود و حتی می‌توان برخی از افراد دارای نیازهای خاص که از سوی خانواده یا نهادهای دولتی به آن‌ها رسیدگی نمی‌شود را به این آمار اضافه کرد.
- آنچه یافتن راه‌حل برای تکدی گری یا دست‌کم جلوگیری از گسترش آن در عراق را پیچیده می‌کند، عبارت است از: گسترش فقر و بیکاری، کمبود فرصت‌های شغلی و ناتوانی دستگاه‌های دولتی در جذب و ساماندهی متکدیان. زیرا چنین اقداماتی برنامه‌های پیشرفته از سوی دولت با روش‌های متقاعدکننده و به‌دوراز اجبار در ارائه راهکارهای الزام‌آور را ایجاب می‌کند.
- راهکارها نباید به‌صورت ضربتی باشد و با اعزام تیم به میادین و اماکن برای دستگیری متکدیان و سپس آزادی آن‌ها به قید وثیقه یا چانه‌زنی همراه شود. این دست اقدامات مشکل را پیچیده‌تر می‌کند و منجر به فساد یا لجبازی می‌شود.
- درهرصورت، ما سرپرست متکدیان نیستیم تا راهکارهای مدنظرمان را به آنان تحمیل کنیم، اما به دنبال راه‌حل مناسب برای این مشکل هستیم. زیرا متکدیان نیز همانند ما از این کشور ثروتمند که دارای دومین یا سومین ذخایر نفتی جهان است، سهم دارند. در کشوری با چنین ثروت‌هایی، تکدی گری باید پوچ و بی‌معنی باشد، نه اینکه به یک‌راه حرفه‌ای برای به دست آوردن یک‌لقمه‌نان تبدیل شود.
منبع: وب‌سایت بغداد الیوم
