یو.اس.آید در عراق چه می‌کند؟

با هجوم آمریکا به عراق در سال 2003، رژیم بعث بکلی از هم فروپاشید و کشور عراق به اشغال نیروهای ناتو در آمد؛ این رویداد، علی‌رغم تمام خسارت‌های جانکاه و تاریخی‌اش، اثرات مطلوبی نیز داشت. از جمله رخدادهای پس از اشغال عراق، حضور فراوان مؤسسات حقوق بشری و وابسته به سازمان‌های جهانی در این کشور بود. گذر زمان و رخدادهای تاریخی معیّن می‌کند که حضور این مؤسسات در عراق، سبب رونق این کشور گردیده و یا آن را با بحرانی عمیق‌تر روبه‌رو ساخته‌است.

در نگاه بسیاری از تحلیل گران این مؤسسات در کنار آثار خوب عمرانی که داشته‌اند، اثرات فرهنگی بسیار عمیق و خطرناکی را با خود آورده‌اند. غرب زدگی بیش از اندازه، و آرمان نمایی‌های غربی، عرب ستیزی و اسلام‌ستیزی، خود عقب مانده پنداری و رشد شدید اندیشه‌های آنارشیستی و جریان‌سازی‌های سیاسی و حزب کاری‌های فراوان و جاسوسی در قالب فعالیت‌های ان جی او، همه و همه از آثار این دست از مؤسسات در عراق از نظر آنان بوده است.

اما آنچه همه بر آن اتفاق‌نظر دارند، این مؤسسات حقوق بشری تأثیرات گوناگونی از جهت آموزشی و بهداشتی و تربیتی و کار و مهارت و نیز معیشت داشته‌اند.

از جمله مهم‌ترین سازمان‌های حقوق بشری که به‌صورت مؤسسه‌ای در عراق فعالیت می‌کند، سازمان یو.اس.آید است. در این نوشتار، از دو جهت یو.اس.آید را مورد واکاوی قرار خواهیم داد. اول. معرفی اجمالی یو.اس.آید ؛ و دوم. اقدامات یو.اس.آید در عراق.

اول. معرفی اجمالی یو.اس.آید

نمایندگی ایالات متحده برای توسعه بین‌المللی (به انگلیسی: United States Agency for International Development) که بیشتر با نام «اداره توسعه بین‌المللی آمریکا» مشهور است، عبارت است از سازمانی راهبردی که توسط ایالات متحده آمریکا تأسیس شده‌است. هدف این مجموعه، توسعه کمک طولانی و حمایت از افراد کشورهای فاجعه‌زده برای داشتن یک زندگی آزاد و داشتن کشور دارای دموکراسی می‌باشد.

پس از جنگ ویرانگر کُره در سال 1953 میلادی، و خسارت‌های به بار آمده برای دو کره شمالی و جنوبی، آمریکا با حمایت کشورهای اروپایی، مجموعه‌ای از کمک‌های مالی و توسعه محور را در قالب سازمان (ICA) اداره کمک‌های بین‌المللی، در اختیار کره جنوبی قرار داد.

در سال ۱۹۶۱ توسط جان اف کِنِدی رئیس‌جمهور وقت آمریکا، قانون کمک‌های خارجی آمریکا در قالب قانون اجرایی، تنفیذ گردید. و اداره (ICA) با سایر واحدهای کمکی آمریکا متحد گردیده و نام یو.اس.آید (USAID) که مخفف «اداره توسعه بین‌المللی آمریکا» بود را به خود گرفت و از آن پس این اداره رسماً به کار آغاز نمود. که بر چهار برنامه استوار بود.

1. توسعه کمک به کشورها.
2. جلوگیری از تخریب و ویرانی فراگیر کشورها.
3. کمک برای کشورهای فقیر که مردمان آن تلاش می‌ورزند تا از گرسنگی فرار نموده و صاحب زندگی بهتر گردند.
4. توسعه و اصلاحات دموکراسی در ممالک جهان.

یو.اس.آید اگرچه توسط ریاست جمهوری آمریکا و با تصویب کنگره این کشور، تأسیس و نظارت و تعیین مدیریت می‌شود اما مدیریت این سازمان، موظف است در چارچوبی که وزارت امور خارجه آمریکا تعیین می‌کند، گام بردارد. این سازمان همواره ادعا دارد که در راستای گسترش عدالت اجتماعی و حکمفرمایی دموکراسی و ویرانی ستیزی گام برم‌ی دارد و در زمینه رشد مهارت‌های فردی و جمعی مردمِ کشورهای بحران زده یا عقب‌مانده و عبور دادن آنان از بحران‌های زیستی و بشری، تلاش می‌کند. همچنین این سازمان به صراحت «گسترش و فراگیری سیاست خارجه آمریکا در کشورهای جهان» را محورِ فعالیت‌های خود در میان دیگر کشورها قلمداد می‌کند. این کمیته، هم در قاره آفریقا و هم در قاره آسیا و هم در خاور نزدیک و هم در آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب و اروپا و نیز کشورهای اوراسیایی فعال است. یو.اس.آید در سال 2010 میلادی در زلزله مهیب هایتی وارد کار شد و هزینه‌های بسیاری کرد؛ همچنین این مجموعه در رشد و ترکین دانشگاه آمریکا در بیروت، فعالیت‌های شایانی انجام داده است؛ این مؤسسه همچنین کمک‌های هنگفتی به رژیم صهیونیستی انجام داده است؛ همچنان که طبق آمارهای منتشره، چهارمین برخوردار از کمک‌های هنگفت مالی یو.اس.آید با هزینه‌ای بالغ بر: 59 میلیارد دلار است. کشوری که با اختلاف بسیار از دیگر کشورها، بیشترین برخوردار از این سازمان آمریکایی است، افغانستان با 2.75 بیلیون دلار می‌باشد. بنابر این آمار، کشور عراق حدود 22 میلیارد دلار از این سازمان، بهره برداری داشته است.

یو.اس.آید در عراق

آمریکا به‌غیر از نظامیان تا بُن دندان مسلح و بمب‌های خوشه‌ای و موشکباران تأسیسات راهبردی عراق، آورده‌های دیگری نیز به کشور عراق داشته است! مهم‌ترین آورده غیرنظامی آمریکا به عراق، مؤسسات حقوق بشری و آینده‌نگر و سازنده‌ای است که قرار است عراق را در زمینه‌های مختلف، دچار پیشرفت و رشد فرهنگ و معیشت کند.

سازمان‌های حقوق بشری که از ابتدای فروپاشی رژیم بعث و اشغالی شدن عراق و نابودی حاکمیت ملی این کشور در سال 2003 میلادی، وارد این کشور شده و تا به‌کنون جزو مهم‌ترین عناصر تأثیر گزار در اجتماع و مدنیت و رخدادهای تاریخ معاصر عراق و دید به آینده این کشور، به‌شمار می‌آیند.

یو.اس.آید با پس‌زمینه ایجاد آمریکادوستی در میان مردم عراق و رویکرد مردم‌محور در این کشور، فعالیت‌های مختلفی انجام می‌دهد. این فعالیت‌ها اعم از پروژه‌های عمرانی یا فرهنگی و یا ارتباط با اصحاب هنر و رسانه عراق است. گفته شده که این سازمان در سال 2009 میلادی، حدود 6.6 میلیارد دلار در کشور عراق در زمینه رشد فرهنگی و توریسم و جهش اقتصادی عراق و بازسازی خرابی‌های ناشی از اشغال آمریکا خرج کرده است.

همچنین در این هزینه کرد، تلاش شده تا نسبت به تقویت قومیت‌های مختلف و «حزب‌سازی» نژادها و وایف و عشایر گوناگون عراقی و تساهم آنان نسبت به سیاست این کشور نیز، اقدامات عمیقی صورت پذیرد.

گفته‌می‌شود که یو.اس.آید ، پروژه‌ای وسیع در زمینه خرابه روبی از عراق را در سال 2003 میلادی آغاز کرده و تنها در عرض 4 شبانه‌روز این پروژه را، به نتیجه رسانده‌است.

یو.اس.آید عراق در فضای مجازی

سازمان یو.اس.آید عراق، در فضای مجازی نیز به‌خوبی و تمام وقت در حال فعالیت است. مهم‌ترین رکن اطلاع مجازی این سازمان، صفحه فیس‌بوکی با حدود 150 هزار فالوور است. این صفحه درصدد است تا تمام فعالیت‌های مدنی و عمرانی و بهداشتی و سیاسی و آموزشی این سازمان در عراق را هرقدر هم که کوچک و ناچیز باشد، با تبلیغاتی خوب و بیانیه‌هایی دو زبانه، بازتاب دهد. این صفحه از سال 2011 میلادی تأسیس شده و همواره فعال است.

همچنین یو.اس.آید عراق، دارای یک سایت رسمی که بازتاب دهنده رویدادهای این مجموعه در عراق است، می‌باشد.