یادبود سالگرد هجوم به کویت… شاید بار دیگر این کار را کردیم!
حسين ناجي الغزي
سی وپنج سال از زمانی گذشت که نیروهای دلیر عراق به خاک کویت وارد شدند و باعث فرار حاکمان آن شدند؛ در حالی که پابرهنه و سرافکنده، بدون عبای شرف و دستار عزت، از چیزی پشیمان بودند و اشک می‌ریختند، زیرا با حماقت و تکبر و سوءتدبیر، پادشاهی و امارت و ثروت خود را از دست داده بودند.
پسر مرحوم دایی من هنوز در اتاق پذیرایی خانه‌اش، پلاک ماشین کاپریس خود را با شماره «عراق-کویت ۱۰۴۵۱۶» در قابی طلایی کنار عکس پدرش نگه داشته است؛ پدری که از سال ۱۹۶۱ در ارتش کویت خدمت کرد، اما پس از حوادث ۱۹۹۱ به همراه خانواده‌اش بدون کم‌ترین حقوق و حفظ آبرو، از کویت اخراج شد. در حالی که کویت، این کشور به اصطلاح عدالت و انصاف و اسلام، حتی به «بدون‌ها» (بی‌تابعیت‌ها) تابعیت نداد، اما کشورهای کفر به کسانی که چند سالی در آن‌ها اقامت دارند، تابعیت می‌دهند.
نمی‌دانم چرا ما این حمله را محکوم می‌کنیم، در حالی که تاریخ عرب و اسلام پر از جنگ‌ها و لشکرکشی‌ها تحت عناوین مختلف است. شاید بسیاری که از حقیقت و امانت‌داری در نقل وقایع دوری می‌کنند، مناقشه عراق و کویت را صرفاً به آنچه در دوم اوت ۱۹۹۰ اتفاق افتاد تقلیل دهند و آن را استفاده غیرقانونی از نیروی نظامی یک کشور برادر علیه همسایه‌ای مستقل بدانند و فراموش کنند که اقدام عراق بی‌دلیل و از روی هوس سیاسی یا هیستری نبود (با وجود تحفظ‌هایی بر برخی حاکمان عراق).
در واقع، بررسی پیشینه تاریخی اختلاف عراق و کویت به نتیجه‌گیری‌هایی متفاوت از قطعنامه‌های ناعادلانه شورای امنیت می‌رسد. کویت بخشی از خاک عراق بود که بریتانیا آن را با زور جدا کرد و از آن به عنوان اهرم فشار علیه عراق از پایان جنگ جهانی اول استفاده نمود. ذهنیت جمعی عراقی‌ها کویت را بهشت ازدست‌رفته عراق می‌داند و خواهان بازگشت آن به میهن است. از تأسیس دولت مدرن عراق در سال ۱۹۲۱، هیچ‌یک از دولت‌های متوالی عراق، امارت کویت را به عنوان موجودیتی جدا از عراق به رسمیت نشناختند. وقتی بریتانیا در سال ۱۹۶۱ استقلال کویت را اعلام کرد، دولت عراق به ارتش خود دستور داد کویت را اشغال کند، اما این اقدام به دلایلی خنثی شد که مهم‌ترین آن خیانت به میهن و شرافت نظامی بود؛ متأسفانه این خیانت به ویژگی بارز برخی بی‌وطنان و همدستان دشمنان عراق تبدیل شده است.
کویت نیز در سیاست خارجی خود، تضعیف عراق را در اولویت قرار داد تا مانع از بازگشت آن به آغوش مادر شود. برخی می‌گویند کویت در جنگ عراق با ایران کمک کرد، اما این کمک از روی عشق به عراق نبود، بلکه بخشی از سیاست آمریکا و متحدانش برای طولانی‌تر کردن جنگ بود. همان‌طور که هنری کسینجر در خاطراتش نوشته است: «این اولین جنگی بود که می‌خواستیم تا حد ممکن طول بکشد و هیچ‌کس در آن پیروز نشود.»
متأسفانه کویت هنوز هم همین رویه را ادامه می‌دهد، هرچند که صفحه جدیدی از روابط را آغاز کرده است. ضعف دولت‌های عراق پس از تغییر نظام باعث شد کویت در تجاوز به مرزهای عراق جسورتر شود و بخش بزرگی از خاک عراق را تصاحب کند. امروز بیش از دو سوم ارتش و نیروهای امنیتی کویت در مرز با عراق مستقر هستند، که نشان می‌دهد کویت این موضوع را یک نزاع ارضی می‌داند.
تجاوز کویت با پروژه بندر مبارک به اوج خود رسید، جایی که عراق را از تنها دسترسی دریایی خود محروم کرد و بر خور عبدالله ادعای مالکیت نمود. به عنوان اقدامی تحریک‌آمیز، کویت نیروهای امنیتی برای محافظت از این بندر تشکیل داد؛ بندری که بر روی زمین‌های عراقی ساخته شده که بر اساس قطعنامه ناعادلانه ۸۳۳ از عراق جدا شد، و عراق در لحظه‌ای از ضعف و سهل‌انگاری مذاکره‌کنندگانش، تسلیم آن شد.
این اقدامات اختلافات بین دو کشور را عمیق‌تر و تنش‌های مردمی را تشدید خواهد کرد، به‌ویژه که هزاران آواره عراقی (بدون‌ها) که از کویت اخراج شدند، هنوز در انتظار حقوق و غرامت اموال مصادره‌شده خود هستند و صدها دعوی در دادگاه‌های عراقی و بین‌المللی مطرح کرده‌اند.
حاکمان کویت باید بدانند که حمایت آمریکا پایدار نیست و سلطه بر ملت‌های آزاده و شریف روزی به پایان می‌رسد. اما عراق و مردمش همیشه باقی خواهند ماند و این کشور با منابع عظیم، ثروت‌های کلان و نیروی انسانی کارآمد، دوباره قدرتمند خواهد شد.
مردم عراق که با ازخودگذشتگی و مقاومت، تروریسم و تاریکی را شکست دادند و مانند ققنوس از خاکستر برخاستند، قادرند حقوق خود را بازپس گیرند. به هموطنان عزیز کویتی می‌گوییم: دست از ستم و تجاوز بردارید! اقدامات خصمانه شما علیه عراق، احساس ظلم و خشم شدیدی را در عراقی‌ها برانگیخته است. اگر کویت به میل خود حقوق عراق را بازنگرداند، باید منتظر روزی همچون دوم اوت باشد.
و اگر بازگردید، ما هم بازمی‌گردیم—و شاید این بار از روی اجبار باشد.
کتابات
مطالعات عراق مسئول نظریات نویسنده نیست و درصدد بازتاب افکار گروه‌های مختلف نخبگانی عراق است.
