خسارت‌های اقتصادی عراق ناشی از آلودگی زیست‌محیطی
مهندس حیدر البطاط
گزارش‌های بانک جهانی به وجود ۷۶ نقطه آلودگی گرم اشاره می‌کند که از این تعداد ۵۱ محل آلوده به نفت، ۲۳ محل با مواد شیمیایی خطرناک و دو محل مربوط به زباله‌ها است. برآوردها تأکید می‌کنند که این کانون‌ها بر حدود ۱.۷ میلیون شهروند تأثیر می‌گذارند و آثار اقتصادی و اجتماعی ویرانگری به بار می‌آورند و خسارات کلی سالانه حدود ۱.۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
همچنین گزارش‌های بانک جهانی درس‌های آموخته‌شده از این پروژه و نقشه راهی برای کمک به دولت عراق در ساخت یک برنامه ملی برای مدیریت سایت‌های آلوده ارائه می‌دهد. با این کار تحلیلی، دولت عراق اکنون داده‌ها و ابزارها و ظرفیت‌های لازم برای یکپارچه‌سازی داده‌ها و شناسایی نقاط داغ آلودگی، ارزیابی و مدیریت آن‌ها را در اختیار دارد که بخشی از تلاش‌های وسیع‌تر آن برای بازسازی عراق پس از سال‌ها درگیری است.
پرداختن به سایت‌های آلوده در عراق یک تلاش بلندمدت است.
از جمله علل اصلی که گزارش‌های جهانی بر آن تأکید کرده‌اند و بر سیستم اکولوژیک عراق تأثیر می‌گذارند عبارتند از:
۱. جنگ‌ها و درگیری‌های نظامی.
۲. ضعف زیرساخت‌ها.
۳. افزایش نرخ بیابان‌زایی.
۴. عدم وجود برنامه‌های رسمی برای مقابله با پدیده تصرف مزارع و.fields.
۵. افزایش نرخ آلودگی زیست‌محیطی به‌سبب کارخانجات و صنایع عدم رعایت شرایط ایمنی زیست‌محیطی.
۶. افزایش تعداد مولدهای انرژی الکتریکی.
۷. عدم پایبندی شرکت‌های نفتی به رعایت معیارهای ایمنی زیست‌محیطی.
۸. افزایش زائدات احتراق گاز همراه نفت.
۹. فساد اداری و مالی: که عامل اصلی مانع اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی است، جایی که قراردادها دستکاری می‌شوند و طبق مشخصات مورد نیاز اجرایی نمی‌شوند.
۱۰. ضعف نظارت زیست‌محیطی: تقریباً عدم وجود اجرای قوانین زیست‌محیطی به ادامه فعالیت‌های صنعتی و نفتی آلوده بدون حسابرسی کمک می‌کند.
۱۱. کمبود آگاهی زیست‌محیطی: عدم وجود برنامه‌های آگاهی‌بخشی واقعی برای شهروندان در مورد خطرات آلودگی و اهمیت کاهش آن.
۱۲. مهاجرت از روستاها به شهرها: این پدیده باعث توسعه بی‌ضابطه در شهرها شده است که فشار بیشتری بر زیرساخت‌ها وارد کرده و به وخامت محیط زیست منجر شده است.
۱۳. تغییرات آب و هوایی و کمبود آب: عراق با کاهش بارش‌ها و کمبود آب به دلیل سیاست‌های کشورهای همسایه روبه‌رو است که به بیابان‌زایی و تشدید آلودگی می‌انجامد.
۱۴. نبود سیاست‌های استراتژیک برای مدیریت زائدات: برنامه‌های مؤثری برای مدیریت زباله‌های جامد یا خطرناک وجود ندارد، که منجر به انباشت آن‌ها در مناطق مسکونی و صنعتی می‌شود.
اما در مورد اقدام رسمی، تلاش‌های اندکی انجام شده است که البته در سطح فاجعه زیست‌محیطی که عراق با آن مواجه است نیست.
برخی از اقداماتی که اعلام شده‌اند شامل:
پروژه‌های بانک جهانی، که اشاره شد، اما روند آن‌ها کند و ناکافی است.
تلاش‌هایی برای وارد کردن فناوری‌های تهیه آلودگی نفتی، اما آن‌ها هنوز در مراحل اولیه هستند.
قوانین زیست‌محیطی جدید، اما ضعف در اجرا همچنان مشکل بزرگ باقی مانده است.
تلاش‌هایی برای متوقف کردن احتراق گاز همراه نفت، اما شرکت‌های نفتی هنوز به تعهدات خود پایبند نیستند.
به نظر شما آیا بزرگترین مشکل در عراق زیست‌محیطی است یا نتیجه فساد و عدم برنامه‌ریزی؟
منبع: مرکز دراسات الشهید الخامس
