بارقه‌های شکل‌گیری یک ائتلاف شیعی جدید در عراق؛

آیا نقشه سیاسی عراق دستخوش تغییر می‌شود؟

گزارش شفق نیوز

با گسترش “چنددستگی” میان جناح‌های تشکیل‌دهنده چارچوب هماهنگی و امکان بروز اتفاقات ناگهانی، برخی منابع سیاسی آگاه از وجود تغییرات سیاسی‌ای خبر دادند که انتظار می‌رود بر نقشه انتخاباتی در رقابت آینده بر سر کرسی‌های شوراهای استانی تأثیر بگذارد.

در این رابطه، یک منبع آگاه نزدیک به چارچوب هماهنگی در گفت‌وگو با خبرگزاری شفق نیوز، تصریح کرد که بارقه‌های شکل‌گیری یک ائتلاف سیاسی جدید از زیر عبای چارچوب هماهنگی تقریباً به چشم می‌خورد که در آغاز راه 3 جناح سیاسی را در کنار هم قرار می‌دهد. این ائتلاف بیشتر مانند رقیبی برای چارچوب هماهنگی خواهد بود که به‌طور انحصاری توسط نوری المالکی رئیس ائتلاف دولة القانون رهبری می‌شود.

ائتلاف جدید

این منبع آگاه در ادامه صحبت‌های خود اشاره کرد که ائتلاف جدید از کنار هم قرار گرفتن جریان الفراتین به رهبری محمد شیاع السودانی و پسرعمویش محمد الصهیود از رهبران دولة القانون و فراکسیون صادقون به نمایندگی از جنبش عصائب اهل الحق به رهبری قیس الخزعلی شکل می‌گیرد و رایزنی‌هایی نیز برای پیوستن هادی العامری رئیس ائتلاف فتح به این ائتلاف جدید در جریان است.

وی تصریح کرد که هنوز نامی برای ائتلاف جدید در نظر گرفته نشده و نخست‌وزیر عراق تلاش می‌کند تا نمایندگانی از نیروهای سیاسی سنی نیز به این ائتلاف بپیوندند تا تک‌بعدی نباشد. السودانی معتقد است که این تلاش‌ها کمی پیش از آغاز رقابت در انتخابات شوراهای استانی به نتیجه می‌رسد.

دیدار با العامری

منبع آگاه گفت که هدف السودانی و العامری از دیدار باهم دستیابی به هماهنگی برای انتخابات آینده بود. رایزنی‌های جدی میان دو طرف در جریان است و العامری برای پیوستن به ائتلاف جدید و شرکت در کارزار انتخاباتی شوراهای استانی چراغ سبز نشان داده و اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ ندهد این توافق تا انتخابات پارلمانی نیز ادامه خواهد داشت.

وی اظهار کرد که اگر “وتو”ی تحمیل‌شده بر محمد شیاع السودانی برای مشارکت در انتخابات داخلی ادامه داشته باشد، این احتمال وجود دارد که السودانی زیر پرچم یک ائتلاف جدید وارد کارزار انتخاباتی شود، چیزی که شناسایی نامزدهای او را برای افراد خارج از ائتلافش به شکل یک راز درمی‌آورد.

چنددستگی در سازمان بدر

یک منبع سیاسی دیگر در خصوص نشانه‌های چنددستگی در سازمان بدر به ریاست هادی العامری اطلاع داد که این سازمان درگیر اختلافات شدید داخلی شده، به‌طوری‌که برخی از رهبران پیش‌آهنگ این سازمان از تسلط افراد نزدیک به العامری بر روند تصمیم‌گیری‌ها ناراضی‌اند.

وی در گفت‌وگو با خبرگزاری شفق نیوز تصریح کرد که نوری المالکی رئیس ائتلاف دولة القانون یک راه ارتباطی با رهبران ناراضی سازمان بدر ایجاد کرده تا آنان را به ائتلاف خود جذب کند.

این منبع اشاره کرد که المالکی از سیاست نزدیک شدن العامری به مقتدی صدر رهبر جریان صدر در برهه بحران سیاسی پیش از تشکیل دولت السودانی بسیار ناراضی بود و ارتباط او با اعضای ناراضی سازمان بدر به این دلیل است که می‌خواهد بساط هرگونه رهبری شیعی احتمالی غیر از خودش را جمع کند.

تغییر موضع السودانی

منبع نزدیک به چارچوب هماهنگی می‌گوید که السودانی پس از دیدار با العامری و جذب نامزدهای دارای مخاطب، چه در ائتلاف الفراتین و چه در ائتلاف دیگری، برای شرکت در انتخابات شوراهای استانی اشتیاق بیشتری پیداکرده است. اگرچه تا پیش از آن چنین اشتیاقی نداشت، اما متغیرها او را به ماجراجویی تشویق کرد.

یک منبع آگاه دیگر پیش‌ازاین اطلاع داده بود که محمد الصهیود از رهبران دولة القانون یکی از رهبران جنبش عصائب اهل الحق را به‌عنوان نامزد عهده‌داری استانداری بغداد در انتخابات استانی آینده معرفی کرده و این موضوع باعث بروز اختلاف میان او و المالکی شده، زیرا المالکی معتقد است که معرفی نامزدها در انتخابات استانی و پارلمانی باید به دست شخص او انجام شود.

شکاف در بدنه دولة القانون

یک منبع آگاه سوم به خبرگزاری شفق نیوز گفت که برخی از رهبران چارچوب هماهنگی و ائتلاف دولة القانون از “پافشاری” نوری المالکی بر “تک‌روی در تصمیم‌گیری” ناراضی‌اند و انتظار می‌رود در فرصتی مناسب دولة القانون را ترک و برای ورود به کارزار انتخاباتی به‌صورت مستقل یا با پیوستن به ائتلاف السودانی یا هر ائتلاف دیگری اقدام کنند.

وی اظهار کرد: همه می‌دانند که احزاب تشکیل‌دهنده چارچوب هماهنگی زمانی که با این نام کنار هم جمع شدند، هرگز همگن یا سازگار نبودند اما هراس آن‌ها از خطر جریان صدر به‌ویژه پس از هم‌پیمانی صدر با احزاب کُرد و سنی و تشکیل ائتلاف سه‌گانه افزایش یافت. آن‌ها همه منافع خود را در معرض تهدید می‌دیدند و انتظار می‌رفت که امتیازات خود را از دست بدهند. همین امر باعث شد تا برای حفظ امتیازات و دفع خطر باهم متحد شوند.

وی افزود که انتظار بروز شکاف در چارچوب هماهنگی در هرزمانی وجود داشت، یا اینکه دست‌کم می‌شد انتظار داشت که حضور حیدر العبادی و ائتلافش و عمار حکیم و جریانش در این ائتلاف مدت زیادی طول نکشد. به‌علاوه تشدید اختلافات با صدر و رسیدن نزاع‌ها به مرحله خطرناک که در حوادث منطقه سبز به اوج خود رسید و همچنین نقشی که العامری برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها ایفا کرد، باعث شد که العامری به یکی از نامزدهای خروج از چارچوب هماهنگی تبدیل شود.

این منبع ادامه داد که بروز شکاف در ائتلاف دولة القانون در محاسبه‌ها جایی نداشت اما سیاست‌های نوری المالکی با دیدگاه برخی از رهبران این ائتلاف همسو نبود.

منبع آگاه تصریح کرد که برخی از این افراد با پیوستن به ائتلاف السودانی برای سرنوشت سیاسی خود تصمیم‌گیری کرده‌اند اما در مورد سایر افراد این‌طور به نظر می‌رسد که در صورت وجود تضمین از سوی دیگر ائتلاف‌ها در انتظار فرصت مناسب برای خروج از دولة القانون هستند.

وی در پایان صحبت‌هایش گفت که انتظار می‌رود المالکی با حساب روی هوادارانش به‌دوراز چارچوب هماهنگی و به نام دولة القانون وارد کارزار انتخاباتی شوراهای استانی شود.

صدر و نقشه انتخابات

با توجه به این تغییرات سیاسی، هر حدس و گمانی درباره نتایج شوراهای استانی و شاید انتخابات پارلمانی درست باشد، چراکه پیش‌بینی آن به‌مانند گذشته امری دشوار است. به نظر می‌رسد که این بار کفه ترازو به سمت السودانی و ائتلافش سنگینی کند و المالکی از به دست آوردن حداکثر آرای شیعیان مانند دوره‌های انتخاباتی گذشته بازبماند. به‌ویژه اگر جریان صدر را خارج از کارزار انتخابات تصور کنیم، امری که به نیروهای سیاسی شیعه دیگر اجازه می‌دهد که خود را به‌عنوان جایگزین “کهنه‌کاران سیاسی” همیشگی که از 20 سال پیش بر سر قدرت بوده‌اند، مطرح کنند.

از سوی دیگر منبع آگاه نزدیک به چارچوب هماهنگی معتقد است که پیوستن جریان حکمت به ریاست عمار حکیم به ائتلاف السودانی دور از انتظار نیست، حال‌آنکه پیوستن ائتلاف نصر به ریاست حیدر العبادی به این ائتلاف در زمان کنونی دور از انتظار به نظر می‌رسد اما شاید تغییراتی در رویکردها به وجود بیاید.

وی در مورد موضع جریان صدر و رهبرش اظهار کرد که ائتلاف السودانی موضع مشخصی درباره صدر ندارد. یعنی این ائتلاف در خصوص تلاش برای بازگرداندن صدر به فرایند سیاسی و هم‌پیمان شدن با او یا عدم هم‌پیمانی در صورت بازگشت صدر هنوز تصمیمی نگرفته است. السودانی به تصمیم کنونی صدر برای کناره‌گیری از فعالیت سیاسی احترام می‌گذارد و قصد ندارد با او راه ارتباطی ایجاد کند تا او را در تنگنا قرار دهد، چراکه صدر به‌صورت کاملاً آشکار اعلام کرده که به‌هیچ‌وجه وارد فرایند سیاسی نمی‌شود.

دیدار السودانی و المالکی

این منبع در مورد دیدار السودانی با نوری المالکی رئیس ائتلاف دولة القانون گفت که هدف از این دیدار تعدیل فضا بود. زیرا السودانی نمی‌خواهد فضای انتخاباتی که برای آزمایش محبوبیتش روی آن حساب کرده را بر هم بزند، آن‌هم پس از خدماتی که دولتش در مناطق فراموش‌شده کشور ارائه کرده است.

السودانی در تاریخ 1 نوامبر 2022 یک کمپین خدمات‌رسانی در مناطق حاشیه بغداد و دیگر مناطقی که از نبود خدمات اساسی رنج می‌بردند، کلید زد. وی همچنین فعالیت‌های خدماتی دیگری در سطح بغداد انجام داد که با استقبال شهروندان ‌همراه شد.

منبع آگاه در این خصوص تصریح کرد که السودانی برای انتخابات پارلمانی آماده می‌شود و انتخابات شوراهای استانی تنها یک آزمایش ابتدائی است. به همین دلیل السودانی نمی‌خواهد اقدامی انجام دهد که به شکست در کارزار انتخاباتی منجر شود.

وی افزود که دیدار السودانی با المالکی و حکیم و پیش از آن‌ها العامری در لیست فعالیت‌های السودانی قرار داشت. او قصد دارد که همگان را در ائتلافی جدید غیر از چارچوب هماهنگی در کنار هم جمع کند. ائتلافی که السودانی در رأس آن قرار بگیرد، نه به‌مانند چارچوب هماهنگی که او در جبهه دوم پشت سر بقیه قرار داشت.

دیدار السودانی با حکیم

منبع نزدیک به چارچوب هماهنگی اظهار کرد که دیدار السودانی با عمار حکیم رهبر جریان حکمت به‌مثابه یک دستاورد قطعی بود. حکیم با آغوش باز السودانی را می‌پذیرد و روی موفقیت دولت او حساب می‌کند. نتایج انتخابات اخیر به‌ویژه پس از کاهش چشمگیر تعداد آرایی که جریان حکمت در مقایسه با سال 2018 به دست آورد، حکیم را شوکه کرد. بنابراین او قصد دارد از هرگونه موفقیت دولت جدید عراق به نفع خود بهره ببرد.

این منبع افزود که السودانی هیچ‌کس به‌غیراز المالکی را برای خود تهدید نمی‌داند. او حتی از طرف مقتدی صدر هم خطری احساس نمی‌کند زیرا صدر تصمیم گرفته که در انتخابات شوراهای استانی مشارکت نکند. به همین دلیل السودانی اطمینان دارد که بیشتر جناح‌های شیعی از او حمایت می‌کنند یا اینکه پیش از انتخابات جنگی علیه او به راه نمی‌اندازند.

اظهارات قیدشده در این گزارش در کنار اظهارات پیشین نمایندگان و مسئولان عراقی در گفت‌وگو با شفق نیوز، به‌علاوه افشاگری‌هایی که این خبرگزاری به آن دست‌یافته، همگی نشان می‌دهد دولت السودانی که با یک “هماهنگی بی‌سابقه” میان جناح‌های سیاسی شکل گرفت به سمت ایجاد “تغییرات” در نقشه سیاسی عراق حرکت می‌کند که قابل‌انتظار نیست. درعین‌حال اختلافات داخلی بلوک‌های شیعی، سنی و کُردی حاکی از آن است که اتفاقات به سمت تصمیم نهایی برای تعیین تأثیرگذارترین بازیگر از میان رهبران کُردی، سنی و شیعی پیش می‌رود.

ازآنجاکه عراقی‌ها به اتفاقات ناگهانی پس از هر انتخابات عادت کرده‌اند و تغییر در توازن سیاسی که احیاناً با نتایج انتخابات همگن نیست را به چشم دیده‌اند، به نظر می‌رسد که انتخابات شوراهای استانی آینده حجم این غافلگیری‌ها را کاهش دهد، زیرا این احتمال وجود دارد که نتیجه حل‌وفصل شمارش آرای صندوق‌های انتخاباتی بدون وجود مداخلات روشن باشد. ( لینک)

مترجم: هادی افرازنده