سفر قریب الوقوع السودانی به ایالات متحده؛ اهداف و پیامدهای احتمالی آن
در تاریخ 26 مارس سال جاری فؤاد حسین و آنتونی بلینکن وزرای خارجه آمریکا و عراق در واشنگتن با یکدیگر دیدار داشتند و یکی از محورهای این دیدار آمادهسازیها برای سفر السودانی و دیدار با جو بایدن رئیسجمهور آمریکا در 15 ماه جاری بود (منبع) گفتنی است این دعوت دوم آمریکا برای السودانی است و دعوت اول در سپتامبر 2023 انجام شد اما با توجه به اتفاقات 7 اکتبر و پس از آن موضع گروههای مقاومت در عراق که مورد حمایت سیاسی چارچوب هماهنگی شیعی هستند، این دعوت اجرایی نشد (منبع).
السودانی در شرایطی این سفر را انجام میدهد که مانند سفر الکاظمی نخستوزیر پیشین عراق به واشنگتن همزمان با دوره مبارزات انتخاباتی رؤسایجمهور آمریکا میباشد و به همین علت به نظر میرسد نمیبتوان انتظار پیشرفت تعیین کننده ای را در تمام زمینهها داشت اما با این حال میتواند گامهای مهمی را در این باره محقق کند. در این گزارش ابتدا به اهداف این سفر خواهیم پرداخت و سپس به پیامدهای احتمالی آن اشاره خواهیم داشت و در پایان جمع بندی نهایی را ارائه خواهیم داد.
مهمترین اهداف احتمالی این سفر
مهمترین اهداف احتمالی این سفر را میتوان در 2 دسته به آن پرداخت:
الف- هدف اول مرتبط با اخراج نیروهای بیگانه و بهطور مشخص آمریکایی از عراق است. در این باره شایانذکر تعداد دقیق نیروهای آمریکایی در عراق بهطور دقیق مشخص نیست اما گفتهمیشود این تعداد 2500 نیرو میباشد (منبع). خواسته طرف عراقی در این خصوص اخراج این نیروهاست و در زمان دولت الکاظمی با وجود کاهش این تعداد به عدد یاد شده اما صرفاً نام این نیروها از نظامی به مستشاری تغییر پیدا کرد. این در حالی است که دولت عراق و احزاب حامی آن در چارچوب هماهنگی خواهان خروج این نیروها بهطور کامل یا کاهش آن به تعداد معقول هستند و بر همین اساس به نظر میرسد مأموریت اول السودانی در این سفر در این زمینه باشد؛ موضوعی که آمریکا با دستاویز کردن بهانه داعش تلاش میکند آن را به تعویق اندازد و سفیر آمریکا در عراق هم در گفتگویی اظهار داشت: داعش همچنان برای عراق خطرآفرین است و ائتلاف بین المللی مأموریتش به پایان نرسیدهاست (منبع).
ب-مورد بعد بهاحتمالزیاد مرتبط با روابط اقتصادی عراق و ایران و معافیتهای واردات برق و گاز و موضوع تحریمهای بانکی عراقیها بهدلیل روابط ارزی با ایران باشد. در این باره معافیتهای مرتبط با خرید برق از ایران بهمدت 120 روزه است و تاکنون آمریکاییها این موضوع را 21 بار تمدید کردهاند و این مورد از سال 2018 آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد (منبع). به باور کارشناسان آمریکا بهطور کل خواهان قطع روابط عراق با ایران در زمینه واردات برق میباشد اما در مقابل بهدلایل مختلف فنی و اقتصادی میزان کاهش وابستگی عراق به برق ایران ممکن است اما قطع این وابستگی ممکن نیست. همچنین احتمال دارد موضوع برخی از مجازاتهای مالی وزارت خزانه داری آمریکا علیه برخی بانکهای عراق مطرح شود زیرا برای نمونه در یک مورد آمریکا 14 بانک عراقی را از دسترسی به ارز دولتی محروم کرده بود (منبع) و در این زمینه به نظر میآید السودانی تلاش خواهد کرد تشدید آمریکا از نظر نظارت ارزی بر عراق را کاهش دهد.
پیامدهای این سفر به واشنگتن
در زمینه پروندههای یاد شده با توجه به نزدیکی انتخابات آمریکا نمیتوان انتظار حل و فصل کامل آن را داشت اما السودانی میتواند آمریکاییها را برای اتخاذ گامهای جدی از طریق مذاکرات خصوصاً در مورد موضوع اخراج نیروهای آمریکایی قانع کند.
همچنین این سفر بیشتر از نظر داخلی دارای پیامدهای سیاسی مهمی خواهد بود و به مثابه پیغام آمادگی آمریکا برای همکاری هر چه بیشتر با دولت مورد حمایت چارچوب هماهنگی و احزاب شیعی نزدیک به ایران است و این باعث تقویت هر چه بیشتر موضع این احزاب در مقابل رقبای اهل سنت و کرد خود میشود.
جمع بندی نهایی
در مجموع این سفر بیشتر برای بالا بردن اعتبار سیاسی دولت فعلی میباشد زیرا میتوان گفت از سال 2003 تاکنون این بهمانند یک رسم سیاسی بوده است که نخستوزیران عراقی چند ماه پس از تشکیل دولت به واشنگتن سفر کنند اما در خصوص دولت فعلی این موضوع اندکی به تعویق افتادهبود.
اما السودانی برای بالا بردن اعتبار سیاسی شخصی خود از این سفر میتواند برای وساطت میان ایران و آمریکا در زمینه غزه و مسائل اختلافی دیگر میان تهران و واشنگتن استفاده کند؛ بهشرط اینکه در این زمینه دولت وی حامل طرحهایی برای حل و فصل اختلافات باشد و هماهنگیهایی هم پیش از این با تهران انجام دهد و صرفاً خود را به پیام رسان میان دو طرف تبدیل نکند.
شهاب نوانی فر