تأثیر حوادث سوریه بر عراق
حوادث سوریه و نقش تحریر الشام که به نظر کارشناسان با پشتیبانی مستقیم ترکیه (و غیر مستقیم آمریکا و رژیم صهیونیستی)، شامل تأمین مالی، تسلیحاتی و لجستیکی، بخش‌هایی از سوریه را به کنترل خود درآورده‌است، می‌تواند در عراق تأثیرگذار باشد. ترکیه از این گروه به‌عنوان ابزاری برای گسترش نفوذ منطقه‌ای خود بهره می‌برد و اهداف استراتژیکی مانند ایجاد یک منطقه حائل امنیتی و تضعیف رقبا را دنبال می‌کند. اما به نظر می‌رسد تأثیرگذاری حوادث سوریه به نظر نمی‌رسد در عراق نظامی باشد؛ چرا که الحشدالشعبی گروه عقیدتی و نظامی عراق به‌خوبی برای مقابله با هرگونه ناامنی در عراق آماده است. بااین‌حال، تأثیرات این رویدادها در سه حوزه اجتماعی، امنیتی و سیاسی قابل پیش‌بینی است.
🔹تأثیرات اجتماعی
در حوزه اجتماعی، احتمالاً اهل‌سنت عراق به دنبال مطالبه‌گری بیشتری خواهند بود و تلاش خواهند کرد نقش پررنگ‌تری در حکومت داشته‌باشند. نمونه‌هایی از تلاش‌های پیشین اهل سنت عراق می‌توان به اعتراضات گسترده در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ علیه سیاست‌های دولت وقت و همچنین تلاش آن‌ها برای ایفای نقش در انتخابات پارلمانی عراق اشاره کرد. این امر می‌تواند به افزایش تمایلات عشایر اهل سنت عراق برای قدرت‌طلبی منجر شود، به‌ویژه آن‌هایی که همسو با ترکیه و قطر هستند. چنین گرایش‌هایی ممکن است در آینده نزدیک، تلاش‌های بیشتری برای حضور در ساختار قدرت عراق رقم بزند.
🔸تأثیرات امنیتی
در حوزه امنیتی، این امکان وجود دارد که گروه‌های اهل سنت و عشایر عراق اقدام به سازماندهی گروه‌های مسلحی از داخل خود کنند. عواملی مانند احساس تبعیض، نفوذ ایدئولوژیک کشورهای خارجی، و ضعف برخی از ساختارهای امنیتی می‌توانند این فرآیند را تسهیل کنند. همچنین، حمایت مالی و تسلیحاتی غیررسمی از سوی برخی بازیگران منطقه‌ای می‌تواند محرکی قوی برای این سازماندهی‌ها باشد. چنین سازماندهی‌هایی می‌تواند به شکل‌گیری تهدیدات امنیتی جدید در عراق منجر شود و فضای امنیتی کشور را تحت‌تأثیر قرار دهد.
🔹تأثیرات سیاسی
در حوزه سیاسی، ترکیه ممکن است به‌صورت نامحسوس در عراق به ائتلاف‌سازی سیاسی بپردازد و گروه‌های همسو با خود را تقویت کند. با این حال، این اقدامات بدون چالش نخواهد بود؛ چرا که امارات، عربستان و اردن می‌توانند رقیبان سرسختی برای ترکیه و قطر در عراق باشند، به‌ویژه در زمینه تأثیرگذاری بر ائتلاف‌های سیاسی و اقتصادی. این رقابت‌ها می‌تواند توازن قدرت داخلی عراق را دگرگون کرده و حتی بر روابط خارجی عراق با کشورهای همسایه نیز تأثیر گذارد. این رقابت‌ها می‌تواند آرایش سیاسی عراق را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
در مجموع، حوادث سوریه به‌ویژه نقش ترکیه و تحریر الشام، شاید پیامدهای اجتماعی، امنیتی و سیاسی مهمی در عراق داشته‌باشد که نیازمند بررسی دقیق و مدیریت هوشمندانه از سوی مسئولان عراقی است.
محمد باقر حکیم
