اظهارات مسئولان عراقى و آمريكايى از اين موضوع پرده برداشت كه ديدار اول كه ميان دو طرف در بغداد در چارچوب گفتگوها ميان بغداد و واشنگتن درباره پایان‌دادن به مأموريت ائتلاف بین‌المللی برگزار شد، در آن ديدار توافق شد “3 كارگروه” تشكيل شود تا طبق بيانيه دولت عراق اين کارگروه‌ها مسئوليت “ارزيابى و بازبينى سطح تهديداتى را كه داعش ايجاد می‌کند و تقويت توانایی‌های نيروهاى عراقى را” برعهده گيرند. در نتيجه عملكرد اين کمیته‌ها كه مسئوليت تهيه سازوكار ارزيابى را برعهده خواهند گرفت، مذاكرات ميان دو طرف براى آماده‌سازی جدولى زمان‌بندی براى عقب‌نشینی نيروهاى نظامى آمريكا از عراق تهيه خواهد شد.
به گزارش سايت خبرى تحليلى العربي الجدید اين اخبار را مسئول مهم عراقى در وزارت خارجه اين كشور براى “العربى الجديد” توضيح داد و در اين راستا گفت “کمیته‌های تشکیل‌یافته ميان دو طرف، كميته هايى نظامى خواهد بود و مأموريت آن ها انجام ارزيابى براى وضعيت امنيتى [عراق] و خطر گروه داعش و نيازهاى ارتش عراق براى تحقق خود اتكايى در عمل می‌باشد، در كنار آن كميته سومى مسئوليت ارزيابى وضعيت امنيت عراق در زمان فعلى را برعهده خواهد داشت و اين موضوع از پرونده مرزهاى عراق با كشورهاى 6 گانه (ايران، تركيه، سوريه، اردن، سعودى، و كويت) شروع مى شود و به موضوع وضعيت شهرهاى آزاد شده [از دست داعش] در شمال و غرب كشور مى رسد”. اين مسئول اشاره داشت “اين كميته فعاليت خود را با مشاركت دو وزارتخانه خارجه و كشور و نمايندگانى از ائتلاف بین‌المللی آغاز كرد”.
برخلاف بیانیه‌های رسمى عراق اما اظهارات مسئولان آمريكايى در خصوص ديدار اول در ضمن گفتگوها ميان واشنگتن و بغداد خالى از عبارت “عقب‌نشینی” و نيز عبارت “مذاكرات” بوده است. بيانيه نظامى آمريكا در پايان ديدار اول كه از سوى فرماندهى “عزم راسخ” صادر شد كه ائتلاف بین‌المللی براى جنگ با داعش است، بر عباراتى مانند “گفتگو” و “ديدار” و نيز “ارزيابى عملكرد” و “مناقشه اصلاحات براى مأموريت ائتلاف بین‌المللی در عراق” تمركز داشته است.
اين بيانيه خاطرنشان كرد “در ماه آگوست سال گذشته و در پايتخت واشنگتن دو وزارتخانه خارجه و دفاع آمريكا و وزارت دفاع عراق در گفتگوهاى همكارى امنيتى ميان آمريكا و عراق شركت داشتند و در آن گفتگوها بر پايبندى مشترک بر همکاری‌های امنيتى تحت عنوان كميته عالى نظامى (HMC) براى ارزيابى ميزان پيشرفت در مأموريت ائتلاف بین‌المللی كه همان شكست داعش است و نيز بر مناقشه اصلاحات در آينده در خصوص مأموريت ائتلاف و حضورش در عراق تأكيد شد”.
اين بيانيه افزود “روز جلسه تشکیل‌یافته اولين گام براى تأسيس اين شورای‌عالی نظامى براى توانمندسازی فرماندهى نيروهاى ائتلاف و فرماندهى نيروهاى عراقى در سهیم‌شدن در سلسله‌ای از کارگروه‌ها می‌باشد تا از اين طريق ارزیابی‌هایی براى 3 عامل صورت گيرد كه عبارت از تهديد تشکیل‌یافته از سوى داعش، نیازمندی‌های عملياتى و طرفينى و توانایی‌های نيروهاى عراق می‌باشند”. اين بيانيه نظامى آمريكا در پايان اعلام كرد كميته نظامى در خلال مدّت گفتگوها “براى مشخص‌کردن شرايط لازم براى نيروهاى ائتلاف عزم راسخ براى انتقال مأموريت آن‌ها از عراق فعاليت خواهد كرد”. از سويى ديگر سفير آمريكا در عراق در عراق النا رومانوسكى در شبكه اجتماعى اكس در خصوص اولين ديدار ميان عراقی‌ها و آمریکایی‌ها نوشت “آمريكا و عراق در خصوص چگونگى انتقال مأموريت نيروى نظامى مشترک ائتلاف عليه داعش به شراكت امنيتى دوجانبه مستمر با گذشت زمان مناقشاتى خواهند داشت”.
اما بيانيه نخست‌وزیر عراق محمد شياع السودانى از اين موضوع سخن گفت كه پس از بازبينى كه 3 كارگروه انجام خواهند داد، متخصصان نظامى مسئوليت “پایان‌دادن به مأموريت نظامى ائتلاف بین‌المللی عليه داعش را” برعهده خواهند داشت. نخست‌وزیر عراق از تهيه “جدول زمان‌بندی مشخص براى پایان‌دادن به مأموريت نظامى ائتلاف و انتقال به روابط دوجانبه امنيتى ميان عراق و آمريكا” سخن گفت. اين بيانيه تأكيد كرد اين روند همراه با پايبندى به “توافق چارچوب استراتژيک ميان عراق و آمريكا كه در سال 2008 امضا شد و نيز پايبندى به‌سلامت مستشاران ائتلاف بین‌المللی در مرحله مذاكرات در تمام كشور و حفظ ثبات و جلوگيرى از تنش” خواهد بود.
همچنين وزير دفاع عراق ثابت العباسى هم طى بیانیه‌ای اعلام كرد نيروهاى كشورش “در آمادگى كامل براى عقب‌نشینی نيروهاى ائتلاف و در دست‌گرفتن كامل موضوع امنيت در كشور می‌باشند”. وى در اين بيانيه افزود “زمان‌بندی مختص به عقب‌نشینی نيروهاى ائتلاف و ايجاد روابط همکاری‌های مشترک ميان عراق و آمريكا و كشورهاى ائتلاف در زمینه‌های مختلف سياسى، اقتصادى، فرهنگى، امنيتى و نظامى مشخص خواهد شد به‌طوری‌که موافق با چشم‌انداز دولت عراق باشد”.
نگرانی‌های جدى از رویارویی‌های شکست‌خورده
احتمال حمله‌های گروه‌های مسلح به پادگان ها و پایگاه‌های آمريكايى در عراق و خاک سوريه ادامه گفتگوها ميان واشنگتن و بغداد و ادامه فعاليت کمیته‌های 3 گانه را تهديد می‌کند؛ خصوصاً در صورتى كه واشنگتن به اين حمله ها از طريق بمباران هاى هوايى جديد عليه پایگاه‌های گروه‌های مسلح پاسخ دهد.
پیش‌ازاین گروه “مقاومت اسلامى” در عراق كه در سايه آن گروه‌های مسلح عدیده‌ای قرار دارند كه معمولاً به گروه‌های حمايت شده از سوی تهران توصيف می‌شوند و مهم‌ترین آن‌ها “كتائب حزب الله” و “النجبا” مى باشند، تهديد كرده بود به حمله‌های خود عليه نيروهاى آمريكايى ادامه خواهد داد و به طور كل به سودمندى آغاز اقدامات دولت عراق براى پایان‌دادن به حضور آمریکایی‌ها از طريق برگزارى جلسه اول خود در بغداد ترديد كرده بود. اين گروه در بیانیه‌ای تأكيد داشته بود “به حمله به پایگاه‌های آمریکایی‌ها ادامه خواهد داد” و از نظر آنان آمریکایی‌ها “فقط زبان زور را می‌فهمند” و آنان مذاكرات شروع شده ميان دولت السودانى و طرف آمريكايى را صرفاً “به‌دست‌آوردن وقت بيشتر” قلمداد كردند.
از سويى ديگر عضو كميسيون امنيت و امور دفاعى مجلس عراق ياسر وتوت به “العربى الجديد” گفت “گام دوم پس از تشكيل کمیته‌های فعلى ترسيم سازوكارهايى براى عقب‌نشینی بيگانگان از كشور است و مدت پيش رو ممكن است شاهد جلسات ديگرى با طرف آمريكايى براى مناقشه اين موضوع باشد”. وتوت افزود “تيم عراقى متشكل از نظاميان و مستشاران و مسئولان امنيتى خواستار تهيه جدول زمان‌بندی براى عقب‌نشینی غير سريع نيروهاى بيگانه خواهند شد زيرا همانطور كه برخى از گروه‌های سياسى در روزهاى گذشته اظهار داشتند ممكن است ائتلاف بین‌المللی احتمال بازگشت فعالیت‌های داعش را به‌عنوان بهانه‌ای براى بقا در عراق قرار دهد”. وتوت اشاره داشت “نيروهاى سياسى و پارلمان و ائتلاف اداره الدوله و تيم نظامى متخصص روند عمليات عقب‌نشینی نيروهاى بيگانگان را دنبال خواهند كرد و به نظر مى رسد اين بار موضوع عقب‌نشینی با بقيه دفعات متفاوت است كه صرفاً شاهد سخنانى درباره اخراج نيروهاى بيگانه بود؛ خصوصاً كه در نتيجه تنش‌های امنيتى كه حضور اين نيروها باعث آن شد، اوضاع عراق ديگر اجازه بقاى اين نيروها براى مدت بيشتر را نمی‌دهد و اين به‌غیراز حمله‌های آنان به مقرهاى حشدالشعبى و كشتن فرماندهان آن است”.
اما نایب‌رئیس اقليم كردستان قباد طالبانى از نگرانى خود از تلاش‌ها براى پایان‌دادن نقش ائتلاف بین‌المللی در كشور خبر داد و تأكيد كرد ضرورى است تا در مرحله فعلى اين ائتلاف در عراق بماند زيرا “داعش” همچنان خطرى را تشكيل می‌دهد. طالبانی در خلال جلسه گفتگویی در حاشیه سومين اجلاس سالانه نمایندگی‌های دولت اقلیم در اربیل گفت “ما در مرحله ما بعد داعش نیستیم و این گروه همچنان باقی است و تهدیدی را ایجاد می‌کند و بیشتر کشورهایی که نمایندگی در عراق و اقلیم کردستان دارند، این باور را دارا می‌باشند”. وی تأکید کرد “داعش خطرى زنده است که عراق و دولت اقلیم را تهدید می‌کند و این موضوع دلیلی برای کشورهایی است که در عراق و اقلیم حضور نظامی دارند و در خلال مرحله فعلی بقای نیروهای ائتلاف بین‌المللی برای رویارویی با تروریسم به طور اساسی مهم می‌باشد”. وی افزود “گفتگویی جدی میان بغداد و واشنگتن در خصوص حضور نظامی بیگانگان در کشور آغاز شده است؛ اما ضروری است به خطر داعش توجه کرد که تهدیدی را برای عراق و اقلیم ایجاد می‌کند”.
در خصوص این موضوع پژوهشگر در امور سیاسی احمد الجعفری به “العربی الجدید” می‌گوید “بیانیه‌های دولت عراق به طور کل برای قانع‌کردن گروه‌های مسلح برای آتش‌بس موقت تلاش دارد و در این راستا از اصطلاحات مذاکره و عقب‌نشینی و جدول زمان‌بندی و پایان مأموریت ائتلاف بین‌المللی استفاده شده است. در مقابل آمریکایی‌ها با جلسه اخیر در بغداد براین‌اساس تعامل می‌کنند که ارزیابی دوباره‌ای پیش از سخن از هر گونه عقب‌نشینی یا پایان‌دادن به نقش ائتلاف داشته باشد”. الجعفری اضافه می‌کند “ما در مقابل پرونده‌ای پیچیده هستیم اما به طور کل دولت السودانی نمی‌خواهد وارد رویارویی شکست‌خورده با طرف آمریکایی شود که ممکن است عراق را در پایان در ضمن کشورهای محور ایران و در معرض تحریم‌های متفاوت قرار دهد”. او احتمال می‌دهد “این گفتگوها شروع مرحله‌ای باشد که بیش از یک سال به طول انجامد پیش از آن که به مشخص‌شدن چگونگی روابط امنیتی و نظامی جدید با عراق برسد”.
