این انتخاباتی که مردم عراق را پیر کرد، کی به فرجام می‌رسد؟!
عارف محمد – تحلیل‌گر عراقی
فقط چند روز به انتخابات پارلمانی عراق باقی مانده است، اما به نظر می‌رسد که جامعه عراق بیشتر از یک نبرد بیرون آمده تا یک کارزار تبلیغاتی انتخاباتی.
به جای برنامه‌های واقعی یا وعده‌های حساب شده، عراقی‌ها در دریایی از تخریب، افشاگری‌ها، اتهامات متقابل و وعده‌های تکراری که هیچ شباهتی به واقعیت ندارند، غرق شده‌اند.
فصل انتخابات که قرار بود فصل امید باشد، بیشتر شبیه به جشنواره‌ای از آشفتگی شده است، جایی که احزاب و شخصیت‌ها برای بلندتر فریاد زدن با هم رقابت می‌کنند.
• فصلی بدون آرامش
برای هفته‌ها است که صحنه سیاسی به یک رینگ کشتی کلامی تبدیل شده است: اظهارنظرهای آتشین از یک سو و پاسخ‌های تندتر از سوی دیگر، و همه شعار “اصلاحات” می‌دهند، گویی که در تخریب نقش نداشته‌اند.
نامزدها بدون رحم به رقبای خود حمله می‌کنند، برخی دیگر به خاطر طمع برای کسب کرسی فردا، همپیمانان دیروز خود را زمین می‌زنند و صفحات مجازی از انتشار اسناد محرمانه و رسوایی‌ها تغذیه می‌کنند؛ برخی واقعی و برخی دیگر با دقت جعلی.
شهروند هر روز در مورد “پرونده‌های فساد بزرگ”، “نوارهای افشا شده” و “اسرار خطرناک” می‌شنود، تا جایی که دیگر نمی‌داند فاسد کیست و جعلی کیست. همه همه را متهم می‌کنند و نتیجه یکی است: بی‌اعتمادی بیشتر.
• رسانه به عنوان سلاح انتخاباتی
امروز رسانه محفلی برای آگاهی‌بخشی نیست، بلکه میدان جنگی است که احزاب با سخاوت غیرمعمولی آن را تأمین می‌کنند: شبکه‌های تلویزیونی، صفحات فیسبوک و ارتش‌های سایبری، همه طبق یک طرح کار می‌کنند: “حریف خود را بزن، بدون توجه به اینکه حقیقت چقدر هزینه دارد.”
در این فضا، ایده برنامه انتخاباتی گم شده است و دیگر کسی در مورد اقتصاد، بیکاری یا خدمات سؤال نمی‌پرسد.
تنها سؤالی که مردم را مشغول کرده این است: امروز چه کسی سقوط کرد؟ و فردا چه کسی سقوط خواهد کرد؟
شهروند صحنه را مانند یک سریال طولانی بی‌پایان می‌بیند با عنوان همیشگی: “انتخابات… قسمت میلیونی”.
• پرونده‌های حاکمیتی که به ابزار سیاسی تبدیل شدند
در اینجا تناقض به وجود می‌آید: پرونده‌هایی مانند خور عبدالله و پرونده آب با ترکیه، که قرار است در صدر حاکمیت عراق باشند، به عنوان ابزاری در میدان انتخاباتی مورد استفاده قرار می‌گیرند:
-
خور عبدالله: بحث در مورد آن و سلب مالکیت یا تعدی به این مسیر آبی حیاتی عراق مطرح می‌شود و آنچه اتفاق می‌افتد “معاملات پشت پرده” است که به دنبال تصویب موافقتنامه به روشی فاقد شفافیت است.
-
پرونده آب با ترکیه: توافقنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم با طرف ترکیه امضا می‌شود و به عنوان دستاورد عرضه می‌شود، اما به دلیل فقدان شفافیت یا تعیین سهمیه‌های مشخص آب به نفع عراق مورد حمله قرار می‌گیرد.
این مسائل فقط فنی نیستند، بلکه مسئله امنیت ملی و آینده یک ملت هستند، اما در کارزارهای انتخاباتی به “کارتی” تبدیل شده‌اند که احزاب برای برتری رسانه‌ای با آن بازی می‌کنند، نه برای حل واقعیت موجود.
نتیجه؟ شهروند می‌بیند که چگونه پرونده‌های سرنوشت‌ساز به “دعوای انتخاباتی” بیشتر تبدیل می‌شوند، وجدان‌ها با آن در مسابقه برای کرسی‌ها و سلطه رسانه‌ای بی‌حس می‌شوند، به جای آنکه با جدیت ملی حل و فصل شوند.
• خستگی مردم و خاطره ناامیدی‌ها
مردم عراق دیگر منتظر حرف‌های سیاستمداران نیستند، بلکه فقط منتظر پایان این فصل خسته کننده هستند.
هر دوره انتخاباتی با وعده “تغییر” آغاز می شود و با ناامیدی به پایان می رسد.
مردم به خوبی به یاد می آورند که چگونه وعده های گذشته به مناصب تبدیل شد و چگونه تصاویر “نامزدهای نجات دهنده” بلافاصله پس از پایان رای گیری از خیابان ها ناپدید شد.
• بین آگاهی و ناامیدی
علیرغم این انباشت ناامیدی ها، چیزی وجود دارد که ارزش توقف دارد:
آگاهی جمعی در حال رشد است و جامعه در تشخیص دروغ و تظاهر هوشیارتر شده است.
مردم شروع به تمایز قائل شدن بین کسانی کرده اند که برای کرسی صحبت می کنند و کسانی که برای وطن صحبت می کنند.
شاید این انتخابات همه چیز را تغییر ندهد، اما حداقل همه چیز را فاش کرد:
-
چه کسی از دین و مذهب به عنوان سلاح استفاده می کند.
-
و چه کسی قبیله را به عنوان شعار می فروشد.
-
و چه کسی پشت پرچم های مقاومت یا اصلاح پنهان می شود تا کرسی ها را به دست آورد.
• پس از روز 11
در ۱۱ نوامبر، عراقی‌ها به پای صندوق‌های رای خواهند رفت و ممکن است این برنده شود یا آن ببازد، اما مهم‌تر این است که این سر و صدایی که سینه‌های مردم را سنگین و ذهنشان را خسته کرده است، پایان یابد.
و پس از انتخابات، بازبینی لازم است:
چه کسی از روی قناعت رای داد؟ و چه کسی در پی رسانه بود؟
چه کسی تغییر را می خواست؟ و چه کسی به تماشا بسنده کرد؟
و آرامش با پایان فصل به دست نخواهد آمد! بلکه با ساختن آگاهی جدیدی حاصل می شود که درک کند دموکراسی فقط یک صندوق رای نیست، بلکه مسئولیتی است که با پایان فصل انتخابات پایان نمی یابد.
مرکز دراسات الشهید الخامس
