عراق و نشست اضطراری دوحه: همبستگی سنجیده و دیپلماسی متوازن
مهند آل کزار
حمله اسرائیل به مقر رهبران حماس در دوحه، تنها یک حادثه امنیتی نبود، بلکه یک شوک سیاسی و منطقهای بزرگ محسوب میشود. این حمله، تعرض به حاکمیت یک کشور عربی و چالشی آشکار مقابل حقوق بینالملل است. از همین رو، قطر اقدام به دعوت برای تشکیل یک اجلاس فوری عربی-اسلامی کرده است؛ نه فقط برای محکومیت، بلکه برای تلاش در جهت تدوین یک پاسخ جمعی که با این تخلف مقابله کند.
موضع عراق: محکومیتی واضح
عراق از همان لحظات اولیه، این حمله را محکوم و آن را «ترسوانه» توصیف کرد و بر همبستگی کامل خود با قطر تأکید نمود و از جامعه بینالملل خواست تا مسئولیتهای خود را انجام دهد. این موضع علنی، نشاندهنده تمایل عراق برای ظاهر شدن به عنوان مدافع حاکمیت و حقوق بینالملل و در عین حال، بخشی از محیط عربی-اسلامی است که تجاوزات اسرائیل را رد میکند.
گزینههای عراق در اجلاس
بغداد با سه سناریوی اصلی روبرو است:
-
سختگیری: فشار برای صدور بیانیهای شدید و اقدامات عملی. این سناریو ممکن است اعتبار مردمی برای عراق به ارمغان آورد، اما میتواند فشارهای بینالمللی را به دنبال داشته باشد.
-
تعادل: ترکیبی از محکومیت صریح و دعوت از راهحلهای دیپلماتیک از طریق سازمان ملل متحد. این سناریو به سیاست فعلی عراق نزدیکتر است.
-
احتیاط: اکتفا به یک محکومیت صوری. این گزینه ممکن است باعث شود عراق فرصت ظاهر شدن به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار منطقهای را از دست بدهد.
داخلی و خارجی: محاسبات پیچیده
در داخل، یک موضع قاطع، تصویر دولت را در نزد افکار عمومی حامی مسئله فلسطین تقویت میکند.
در خارج، عراق نیاز دارد از درگیر شدن در رویاروییهایی که ممکن است روابطش با ایالات متحده یا کشورهای عربی تمایل به عادیسازی روابط با اسرائیل دارند، اجتناب کند.
در سطح منطقهای، مشارکت فعال در اجلاس، به عراق فرصتی میدهد تا خود را به عنوان صدایی متعادل که بین اصول و حکمت جمع میکند، دوباره معرفی کند.
اجلاس دوحه تنها یک جلسه فوری نیست، بلکه آزمونی برای وحدت موضع عربی-اسلامی است.
برای عراق، این یک فرصت ارزشمند برای تأکید بر این است که او یک بازیگر است که نمیتوان نادیده گرفت؛ بازیگری که قادر است خطابی قوی مقابل تخلفات اتخاذ کند و در عین حال از درگیر شدن در مواضع غیرواقعبینانه اجتناب ورزد.
تعادل، کلید واژهای است که منافع او را حفظ و جایگاهش را تقویت میکند.
اگر عراق بخواهد نقش طبیعی خود را به عنوان یک بازیگر مؤثر منطقهای بازیابد، باید در این اجلاس ثابت کند که تنها یک دنبالهرو نیست، بلکه سازنده موضع است.
تلفیق قوت در خطاب و واقعبینی در رفتار است که به او توانایی حرکت با انعطاف در یک صحنه پیچیده منطقهای را میدهد و آنچه را که در دهههای گذشته از وزن سیاسی از دست داده است، بازمیگرداند.
مرکز دراسات الشهيد الخامس
