تقلبات آشکار در انتخابات عراق: نگاهی به تصاویر انحراف انتخاباتی از رشوه تا ارعاب
عارف محمد
از زمانی که انتخابات به عنوان نماد دموکراسی شناخته شده است! در عراق، انتخابات به تدریج از یک رویداد سیاسی به یک فصل تجاری تبدیل شده است، و از صحنه رقابت بر سر برنامهها و خدمات عمومی، به میدانی برای معاملهگری، باجگیری و خرید وفاداریها.
صندوقهای رای دیگر بازتاب اراده مردم نیستند، بلکه بیشتر بازتاب قدرت احزاب در استفاده از قدرت، نفوذ و پول سیاسی هستند.
در سالهای اخیر، صحبت از تقلب دیگر کسی را شگفتزده نمیکند، زیرا همه میدانند که کسانی هستند که آشکارا در ازای مبالغی بین (۲۵) هزار تا صد و پنجاه هزار (دینار) بسته به منطقه و گروه هدف، رای میخرند! کمپینهای انتخاباتی طوری اداره میشوند که انگار یک حراج سیاسی باز است که در آن شرافت فروخته و وفاداریها خریداری میشود.
پول، پتو، وعدههای استخدام و حتی کارت عفو سیاسی، در بازاری مملو از وعدههای دروغین توزیع میشوند، در حالی که برنامههای واقعی پشت مه غلیظ شعارهای توخالی پنهان میشوند.
اما خطرناکتر از همه، اتفاقاتی است که در داخل نهادهای دولتی و وزارتخانهها، به ویژه در دستگاههای امنیتی، نظامی و حشدالشعبی رخ میدهد، جایی که برخی از کارمندان و پرسنل مجبور میشوند به فهرستهای مشخصی رای دهند، تحت تهدید ضمنی اخراج، انتقال یا حتی اتهام عدم وفاداری.
برخی از طرفها به تحمیل رای فردی اکتفا نمیکنند، بلکه از کارمند میخواهند که آرای خانواده یا دوستان خود را نیز “تضمین” کند (حداقل ده رای)، در غیر این صورت نام او در فهرست “متخلفان” قرار میگیرد.
روش دیگری نیز وجود دارد که صریحتر است:
جمعآوری کارتهای رایدهندگان قبل از انتخابات و نگهداری آنها توسط واسطهها یا هماهنگکنندگان احزاب، تا در روز رایگیری در ازای تعهد رایدهنده به رای دادن به نامزد مورد نظر، بازگردانده شوند.
به این ترتیب، شهروند به یک عدد در دفتر معاملات انتخاباتی تبدیل میشود، که فقط در روز رایگیری فراخوانده میشود، تا پس از آن تا موعد “معامله پارلمانی” بعدی به فراموشی سپرده شود.
مضحک و غمانگیز این است که این روشها با سادگی مطلق اعمال میشوند، انگار که مردم نمیفهمند و نمیبینند، زیرا تقلب در اینجا نیازی به فناوری پیشرفته یا برنامههای هک الکترونیکی ندارد، بلکه با وسایل ابتدایی و آشکار، از پول ارزان، تهدید اداری و فشار اجتماعی اداره میشود.
این یک تقلب سادهلوحانه است زیرا عقل عراقی را دست کم میگیرد، به آگاهی او بیاحترامی میکند و فکر میکند که گرسنگی میتواند موضع را بخرد و ترس میتواند اراده را مصادره کند.
اما با وجود همه چیز، آگاهی جدیدی به آرامی در جامعه عراق در حال شکلگیری است، مردم شروع به درک بازی کردهاند و بین “نامزد درستکار” که شرافتمندانه میبازد و متقلب باهوش! که با حقه برنده میشود، تفاوت قائل میشوند.
شهروند شروع به درک این موضوع کرده است که فقر توجیهی برای فروش رای نیست و رای دادن لطفی نیست که باید جبران شود، بلکه امانتی است که بابت آن بازخواست خواهد شد.
انتخابات ۲۰۲۵… بین آگاهی و فریب تجدیدشونده
با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی آتی، صحنههای مشابه تکرار میشوند. پول سیاسی دوباره فعالیتش را از سر میگیرد، شیوههای ترغیب و تهدید با فرمولهای مختلف بازآفرینی میشوند، و چهرههای قدیمی در قالب تصاویر جدید ظاهر میشوند، انگار که درس هنوز آموخته نشده است.
اما آنچه این بار تغییر کرده این است که خیابانهای عراق هوشیارتر شدهاند و توانایی بیشتری برای افشای نمایشهای انتخاباتی دارند که در پشت پرده کارگردانی میشوند.
آگاهی جمعی و تجربیات سالهای گذشته، دروغ بودن بسیاری از شعارها را آشکار کرده و روشهای خرید آرا و انحصار اراده را افشا کرده است. با هر دوره انتخاباتی، مساحت توهم به نفع آگاهی که اگرچه به آهستگی شکل میگیرد، کاهش مییابد.
مشارکت، مجازاتی برای متقلبین است، نه پاداشی برای آنها
هر بار که حجم تقلب آشکار میشود، برخی به دعوت به تحریم به عنوان نوعی از مخالفت متوسل میشوند. اما تحریم، در واقعیت، بزرگترین هدیهای است که به متقلبین تقدیم میشود. هر رأی غایب، فضایی است که با پول و نفوذ پر میشود. مجازات واقعی برای متقلبین، نه با کنارهگیری، بلکه با مواجهه و مشارکت است.
مشارکت، تصدیق بازی نیست، بلکه دگرگون کردن قوانین آن است. اینکه شهروند به پای صندوق رای برود نه برای اطاعت، بلکه برای مجازات کردن، و برخلاف میل کسی که سعی کرده است از او اخاذی کند یا او را بخرد، رای دهد و رای خود را به فرد درستکار، ملیگرا و کسی که دستش را برای سرقت آگاهی مردم دراز نکرده است، بدهد.
تنها با این مشارکت آگاهانه میتوان صندوق را از ابزار تقلب به ابزار مقاومت مسالمتآمیز و از سکوی فریب به فضایی برای بازپسگیری کرامت تبدیل کرد.
زمانی که آگاهی، صندوق واقعی میشود
ممکن است صندوق تقلب شود، ممکن است آرا خریداری شوند، ممکن است مردم از ترس یا طمع مجبور به رای دادن شوند، اما آنچه نمیتوان تقلب کرد، آگاهی جامعه است، زمانی که شروع به رد بازی از درون خود میکند.
رای واقعی، آنچه در برگه رای انداخته میشود نیست، بلکه آنچه در وجدان مردم بیدار میشود، زمانی که متوجه میشوند کرامت فروشی نیست و آزادی هدیه داده نمیشود.
تنها در آن زمان است که تقلب سادهلوحانه دیگر فایدهای نخواهد داشت، زیرا مردمی که یاد میگیرند چگونه فکر کنند، هیچکس نمیتواند به آنها دیکته کند چگونه انتخاب کنند.
مرکز دراسات الشهيد الخامس
