دشمنان پیش از انتخابات و دوستان پس از پیروزی
مجید الکفائی
در هر دور انتخابات که عراق پشت سر میگذارد، صحنهای سیاسی تکرار میشود که برای مردم عادی شده است: خصومتهای شدید، سخنرانیهای آتشین و رقابتی که به نظر میرسد سالهای طولانی ادامه خواهد داشت. اما به محض اعلام نتایج، تصویر به کلی دگرگون میشود، تا جایی که رقبا به شرکا و دشمنان به متحدان جدید تبدیل میشوند. این دگرگونیهای سریع باعث شده بسیاری ببینند که سیاست عراق با منطق «کمدی سیاه» اداره میشود، جایی که تناقضها در فضایی واحد جمع میشوند بدون آنکه شوک یا شگفتی ایجاد کنند.
عراقیها درک میکنند که برخی از مواضع سیاسی قبل از انتخابات، بیشتر بخشی از یک نبرد رسانهای است تا بیانگر اختلافات واقعی. با تغییر آمار و توزیع کرسیها، اولویتها تغییر میکند و محاسبات به گونهای بازنگری میشود که ائتلافهای جدید، طبیعی و نه ادامهی سخنان تندی که تنها چند هفته قبل پخش میشد، به نظر برسند. این پدیده اثر آشکاری بر اعتماد رأیدهنده گذاشته است که اکنون میبیند بسیاری از وعدهها تنها ابزاری برای جلب آرا بودهاند، نه تعهداتی بلندمدت.
این تناقض زمانی آشکارتر میشود که شهروند، اظهارات پرتنش قبل از انتخابات را دنبال میکند و سپس بلافاصله پس از آن، دست دادنهای دوستانه را میبیند. پشت این صحنهها، دیدارها و توافقهایی شکل میگیرد که جزئیات آن دور از نور افکنها نوشته میشود، در حالی که مردم مشغول پیگیری جنگهای کلامی هستند که به زودی محو میشوند. از همین رو، این پدیده به موضوعی همیشگی برای طنز در شبکههای اجتماعی تبدیل شده است، جایی که شهروندان صحنهها و نظراتی را منتشر میکنند که نوسان مواضع و دوگانگی سخنان را نقد میکنند.
با تکرار این الگو، بخش بزرگی از عراقیها احساس میکنند که صدای آنان همیشه به تغییر واقعی ترجمه نمیشود، بلکه به معاملات سیاسی میانجامد که هیچ ارتباطی با برنامههای تبلیغ شده پیش از انتخابات ندارد. با این حال، امیدواری وجود دارد که فرآیند سیاسی به سوی شفافیت و ثبات بیشتر تکامل یابد، به ویژه با ظهور نسل جدیدی از جوانان که نگاهی متفاوت دارند و در پی روشهای سیاسی شفافتر و هماهنگتر با وعدههای اعلام شده هستند.
با وجود دشواری و پیچیدگی صحنه، رویای ساخت یک صحنه سیاسی بالغ پابرجاست؛ صحنهای که منافع عمومی را بر تقسیمات سهمخواهانه مقدم میدارد و ائتلافها را بر اساس برنامهها میسازد، نه بر اساس موقعیتهای اضطراری. تا زمانی که این محقق شود، «کمدی سیاه» عنوانی گویا برای تناقضهای سیاست در عراق و برای آرزوی شهروندانش باقی خواهد ماند؛ شهروندانی که منتظر روزی هستند که مواضع ثابت، سخنان صادق و ائتلافها بازتابی از اصول باشند، نه منافع موقت.
صوت العراق
