موضع‌گیری جریان سنی در قبال انتخابات پیش‌رو
اسعد عبدالله عبد علی
انتخابات پیش‌رو تأثیری مشابه نخستین انتخابات پس از سقوط رژیم صدام در سال ۲۰۰۵ خواهد داشت. خاورمیانه در حال تجربهٔ تحولات عظیمی است و اوضاع داخلی عراق نیز تحت تأثیر این تغییرات قرار دارد. انتظار می‌رود دگرگونی‌های شدیدی رخ دهد؛ از این‌رو، تمامی گروه‌ها، از جمله جریان سنی، توجه ویژه‌ای به این انتخابات دارند. جریان سنی در آرزوی بازپس‌گیری شکوه گذشته و بازگشت به قدرت است، اما با واقع‌گرایی به وضعیت موجود می‌نگرد. تا کنون، این جریان به تقسیم قدرت سیاسی رضایت داده و از دستاوردهای خود خرسند بوده است. با این حال، رقابت درون این جریان به‌شدت افزایش یافته و تغییرات بسیاری در سال‌های اخیر رخ داده است که ممکن است به شگفتی‌هایی منجر شود.
جریان سنی و انتخابات آینده
سؤال اساسی این است: چه میزان از قدرت از حزب «تقدم» به رهبری الحلبوسی به احزاب کوچک‌تر منتقل خواهد شد؟
در انتخابات ۲۰۲۱، الحلبوسی به‌عنوان چهره‌ای برجسته در جامعهٔ عرب سنی مطرح شد. حزب او با کسب ۳۷ کرسی، تقریباً سه برابر نزدیک‌ترین رقیب سنی خود (ائتلاف «عزم» به رهبری خمیس الخنجر و مثنی السامرائی با ۱۴ کرسی) موفق عمل کرد. الحلبوسی به‌عنوان رهبر بزرگ‌ترین فراکسیون سنی و رئیس پارلمان، جایگاه ممتازی داشت.
اما این برتری در نوامبر ۲۰۲۳ با برکناری او از ریاست پارلمان در پی حکمی بحث‌برانگیز پایان یافت. هرچند او همچنان رهبری حزبش را بر عهده دارد، اما بدون این منصب، قدرتش به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است. سؤال این است که این کاهش قدرت تا چه حد جدی و عمیق است؟
پیش‌بینی آیندهٔ جریان سنی
بر اساس نظرات ناظران، انتظار می‌رود که کرسی‌های حزب الحلبوسی کاهش یابد، هرچند او همچنان بیشترین کرسی‌های سنی را در اختیار خواهد داشت، اما با اکثریتی کمتر نسبت به سال ۲۰۲۱. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که ائتلاف «عزم» چند کرسی به دست خواهد آورد، در حالی که فهرست «الإصلاح الحاسم» به رهبری وزیر دفاع، ثابت العباسی، تعداد کرسی‌های خود را از سه به پنج تا هفت افزایش خواهد داد.
علاوه بر این، فهرست جدیدی به رهبری یزن الجبوری، رهبر قبیله‌ای از صلاح‌الدین، با همکاری رئیس پیشین پارلمان، سلیم الجبوری، و رهبران قبایل انبار، ممکن است پنج تا هشت کرسی کسب کند.
احتمالاً این دستاوردها به قیمت کاهش کرسی‌های حزب «تقدم» خواهد بود، که می‌تواند روند تشکیل دولت را به‌طور غیرمنتظره‌ای پیچیده‌تر کند.
نقش ترکیه در مسائل سنی
پس از سقوط رژیم اسد در سوریه و تسلط گروه‌های تندرو سنی، احزاب سنی عراق فعالیت‌های غیرمنتظره‌ای را آغاز کردند، از جمله نزدیکی به رژیم جدید سوریه و تمایل به همکاری با ترکیه به رهبری اردوغان. این تمایلات در سفر اردوغان به بغداد و دیدارهایش با نیروهای سنی مشهود بود. آیا ما در آستانهٔ مرحله‌ای جدید در عراق هستیم که با بازگشت سنی‌ها به رهبری کشور همراه خواهد بود؟
احزاب سنی با مشکلات متعددی، به‌ویژه پراکندگی و تفرقه، مواجه هستند که آن‌ها را برای رهبری کشور نامناسب می‌سازد. نمی‌توان از تمایل آمریکا به افزایش نقش بقایای حزب بعث و هسته‌های خفتهٔ آن در عراق چشم‌پوشی کرد، به‌ویژه در زمانی که قدرت‌های بزرگ در حال اجرای طرح‌های خود برای منطقه‌ای تحت نفوذشان هستند.
به نظر می‌رسد ترکیه در حمایت از جنبش‌های سنی در عراق نقش ایفا می‌کند تا منافع خود را حفظ کرده و برنامه‌های قدرت‌های بزرگ را محقق سازد. با این حال، برخی بر این باورند که جریان سنی همچنان ضعیف باقی خواهد ماند، زیرا اختلافات داخلی و رقابت برای تصاحب مناصب سیاسی ادامه دارد.
تلاش‌هایی برای ایجاد مناطق خودمختار سنی در انبار، موصل و صلاح‌الدین صورت گرفته است، اما این تلاش‌ها به دلیل اختلافات درونی نیروهای سنی به نتیجه نرسیده‌اند.
کتابات
