تلاش واشنگتن برای مانع تراشی در توافق راهبردی میان ترکیه و عراق

به نظر می‌رسد دولت آمریکا به حالتی از نگرانی عمیق درباره آینده متحدانش یعنی یگان‌های حمایت مردمی و حزب کردی PKK دچار شده باشد.

به گزارش الجزیره.نت علت این امر سفر اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه به بغداد و اعلام نتایج حاصل از آن به‌ویژه اخبار منتشر شده درباره رسیدن به توافقی برای امضای 26 یادداشت تفاهم در تمام زمینه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و گردشگری است و این در حالی است که 5 زمینه دیگر مرتبط با همکاری‌هایی در زمینه‌های راهبردی و نظامی و امنیتی و مبارزه با تروریسم و صنایع نظامی است.

گفتگوهای ترکیه و آمریکا

در همین راستا به‌صورت ناگهانی اعلام شد گفتگوهای دوجانبه فشرده‌ای در مقر وزارت خارجه ترکیه با هیئتی آمریکایی به ریاست الیزابت ریچارد هماهنگ کننده وزارت خارجه آمریکا در امور تروریسم برگزار شده‌است. در این گفتگو درباره نگاه ترکیه به حفظ امنیت ملی خود و یگانگی اراضی آن و قضایای مرتبط با دیدگاه آنکارا درباره مکانیزم مبارزه با گروه‌های تروریستی انتشار یافته در منطقه بحث شد که مهمترین آنها حزب PKK و گستره آن در عراق و سوریه در کنار داعش و یگان‌های حمایت از مردم می‌باشند؛ این گروه‌ها را هر دو کشور آمریکا و ترکیه تروریستی محسوب می‌کنند.

در این جلسات ترکیه دوباره به گوش مسئولان آمریکایی رساند که با همکاری با گروهی تروریستی برای مبارزه با گروهی تروریستی دیگر یا همکاری کشوری متحد با آن با گروه‌هایی تروریستی -با هر بهانه‌ای که از سوی آمریکا برای چنین همکاری باشد- کاملاً مخالف است. این اشاره روشنی از سوی ترکیه به توجیه‌های ارائه شده توسط واشنگتن در زمینه حمایت مطلق از گروه‌های تروریستی است که در حال جنگی سخت علیه کشور ترکیه از طریق پادگان‌های خود در عراق و سوریه هستند.

این توجیهی است که همیشه دولت آمریکا هنگام هر انتقادی از آن در این باره به آن روی می‌آورد و علت آن حمایت لوجستیک و نظامی واشنگتن از عناصر یگان‌های حمایت از مردم می‌باشد که در شمال شرق سوریه مستقر هستند. آمریکا از طریق مسئولان خود تأکید دارد این حمایت در چارچوب ائتلاف بین المللی علیه گروه داعش است و در این زمینه بی توجهی کاملی به تأثیرات این حمایت بر روابط راهبردی با ترکیه‌ای دارد که دهه هاست این روابط ویژگی بارز همکاری‌های این دو کشور بوده است.

اقدامات آمریکا برای حمایت از متحدانش

اقدامات فوری آمریکا به نظر می‌رسد به‌عنوان تلاشی با هدف اطمینان بخشی به متحدان آنکه شامل یگان‌های حمایت از مردم و حزب PKK و از بین بردن نگرانی‌های این گروه‌ها در پی توافق راهبردی ترکیه و عراق می‌باشد که مرتبط با مبارزه با تروریسم است.

به‌علاوه آن هدف دیگر آمریکا رویارویی با پیامدهای احتمالی همکاری نظامی و راهبردی میان عراق و ترکیه از همان اول کار است زیرا این همکاری تأثیرهایی را دارد که از نظر دولت آمریکا بر متحدانش از عناصر مسلح یگان‌های حمایت از مردم و حزب PKK تأثیر منفی خواهد گذاشت و این گروه‌ها در طول نوار مرزی میان ترکیه با سوریه و عراق حضور دارند و آمریکا با آنان همکاری می‌کند.

این نگرانی به‌طور ویژه پس از اعلام عراق در نیمه ماه گذشته می‌باشد که حزب PKK را به‌عنوان گروه تروریستی قرار داد که فعالیت‌هایش در خاک این کشور ممنوع است و این موضوع پس از سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه به بغداد به‌همراه وزیر خارجه و رئیس سازمان اطلاعات رخ داد. این مسئله باعث شد راه به‌سوی همکاری عمیق‌تر در زمینه مبارزه با تروریسم باز شود زیرا توافقاتی در زمینه تأسیس مرکزی مشترک با مأموریت اساسی مبنی بر آماده سازی طرح‌هایی برای عملیات مبارزه با تروریسم و دنبال کردن عناصر آن در چارچوب حفظ امنیت ملی و تحقق ثبات برای دو کشور صورت گرفت.

اهداف مشخص

در کنار اهداف ذکر شده هدف دیگر عراق کنترل نتایج عملیات نظامی ترکیه است که قرار است درون خاک عراق انجام شود و پیش بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک آغاز گردد زیرا آنکارا از طریق این عملیات به‌دنبال این است تا اهداف عدیده‌ای را محقق کند که آنها را در این مرحله حیاتی که منطقه آن را سپری می‌کند، مهم می‌بیند و این در نتیجه تنش‌ها و رویارویی‌هایی است که در چند جبهه در حال رخ دادن است. برای نمونه می‌توان به اهداف زیر اشاره کرد:

1-گسترش محدوده منطقه امنیتی در عمق 30 تا 40 کیلومتری در طول مرز مشترک میان ترکیه و عراق و نیز سوریه. این موضوع به‌شدت مورد مخالفت دولت آمریکاست.

2-پاک‌سازی منطقه از تمامی عناصر مسلح و دور کردن آنان از مناطق مرزی ترکیه که این گروه‌های تروریستی آنها را نقطه انجام عملیات تروریستی قرار می‌دهند که درون خاک ترکیه را هدف قرار می‌دهد.

3-تلاش برای پایان بخشیدن به زیرساخت‌های منطقه امن و مجهز کردن آن به طوریکه اجازه استقبال از 1 میلیون پناهجوی سوری مقیم در خاک ترکیه را دهد. همچنین ترکیه بر ساخت مجتمع‌های مسکونی مناسب و گسترش محدوده ساختمان‌های خدماتی مانند بیمارستان‌ها و مدارس و مغازه‌های تجاری و بازارها و تأسیس پروژه‌های عدیده کشاورزی و صنعتی برای افزایش ظرفیت به‌کارگیری نیروی کار و فراهم کردن نیازمندی‌های ساکنان به آن تمرکز دارد.

آنکارا به واشنگتن توجهی ندارد

در راستای بستن پرونده تروریسم که ترکیه دهه هاست از آن رنج می‌برد و از نظر آن از چنین پرونده‌ای برای مانع تراشی در روند توسعه این کشور استفاده می‌شود، ترکیه تصمیم گرفته است به موضع آمریکا توجهی نداشته‌باشد و به‌سمت توافق‌های منطقه‌ای در راستای تأمین منافع و خواسته‌های خود برود به طوریکه این توافق‌ها اهداف آنکارا را محقق کنند، حتی اگر ترکیه مجبور باشد در این راستا برخی از امتیازات را برای تحقق خواسته‌هایش دهد.

به همین خاطر ترکیه تلاش کرد تا بغداد را نسبت به لزوم امن کردن خط مرزی حائل میان خود و عراق و سوریه برای بستن راه در برابر گروه‌های تروریستی و به‌طور مشخص جلوگیری از عناصر حزب PKK و مانع تراشی در برابر هر تلاشی از سوی این گروه‌ها برای انتقال پادگان‌هایش از مناطق کوه‌های قندیل و مخمور و غارا و اسوس به داخل سوریه قانع کند.

برخی‌ها باور دارند نقاط اختلافی همچنان میان بغداد و آنکارا باقی است که ممکن است منجر به مانع تراشی و لو جزئی در برابر توافقات انجام شده در حاشیه سفر اردوغان به بغداد شود خصوصاً که در دیدگاه هر کدام از آنها در روش مبارزه با تروریسم و مکانیزم آن اختلاف‌نظر دارند. در همین چارچوب مسأله ورود زمینی ترکیه به عراق قرار دارد که علت آن دنبال کردن عناصری از حزب PKK و در رأس اختلافات میان دو طرف است و به‌علاوه آن دو طرف در موضوع تمایل ترکیه برای احداث پادگان‌های نظامی و برج‌های دیده بانی در شمال عراق و مسئله عملیات بمباران روزانه توسط نیروی هوایی ترکیه بر شمال عراق اختلاف دارند.

این مسائل برای طرف عراقی حساسیت‌برانگیز است زیرا به‌طور مستقیم مرتبط با دو مسئله حاکمیت ملی و استقلال در تصمیم گیری است اما در واقع بغداد و کردستان عراق تصمیم‌گرفته‌اند منافع مرتبط به خود را پیش روی خود قرار دهند و اولویت‌های مرتبط با این پرونده خود را مشخص کنند و این موضوع خود را به‌طور روشن در تصمیم عراق مبنی بر ممنوعیت فعالیت حزب PKK و تروریستی برشمردن آن و مخالفت با تداوم حضور پادگان‌ها و عناصرش در خاک و قرار دادن تحرکات عناصر این گروه تحت نظارت امنیتی و نظامی مداوم نشان داده است.

به‌علاوه آن مسئولان در اربیل نشان داده‌اند به‌طور کامل نگرانی‌های ترکیه را درک می‌کنند و آمادگی همکاری راهبردی با آنکارا برای مبارزه با تروریسم را دارند و آنکارا از چنین موضعی تقدیر کرده است و آن را گامی مهم در راه تحقق امنیت و ثبات منطقه محسوب کرده است. با وجود اینکه آنکارا نسبت به برخی روابط میان اتحاد میهنی و حزب PKK نگرانی‌هایی دارد اما همکاری راهبردی میان آنکارا و بغداد و اربیل می‌تواند پیامدهای تداوم این روابط را کاهش دهد.