تداوم حضور نظامی آمریکا در اقلیم کردستان: نتایج و پیامدها
نویسنده: اسد امیری کیان
مقدمه
بر اساس توافقی که بین عراق و آمریکا صورت‌گرفته، ایالات متحده در طول دو سال آینده و تا پایان سال 2026 اکثر نیروهای خود را از عراق خارج خواهد کرد؛ اما بر اساس طرحی که توسط مقامات آمریکایی و عراقی مذاکره شده است، تعدادی از این نیروها در اقلیم کردستان باقی خواهند ماند. روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داده که توافق اولیه میان واشنگتن و بغداد در خصوص نحوه حضور آمریکایی‌ها در عراق متضمن آن است که تعدادی از این نظامیان در اقلیم کردستان عراق باقی بمانند. در ادامه این گزارش به نقل از یک مسئول نظامی عراق آمده است که پیش‌بینی می‌شود تعدادی از نظامیان آمریکایی در اقلیم کردستان عراق باقی بمانند. از طرف دیگر نیز ثابت العباسی، وزیر دفاع عراق در سخنانی اظهار نموده که دو کشور به توافقی دست‌یافته‌اند که بر اساس آن، ائتلاف نظامی به رهبری ایالات متحده را که یک دهه پیش برای مبارزه با داعش در عراق و سوریه راه‌اندازی شد، به مشارکت امنیتی پایدار تبدیل می‌کند. براین‌اساس حدود 2500 نظامی آمریکایی مستقر در عراق طی دو مرحله عراق را ترک می‌کنند. خروج در بازه زمانی دو‌ساله برای ایالات متحده، فضای زمانی را مهیا می‌کند که امکان تغییراتی را در شیوه خروج از عراق به‌ویژه در صورت اختلال در وضعیت منطقه‌ای فراهم می‌کند.
تلاش آمریکا برای حفظ نیروهای نظامی در اقلیم کردستان
با شروع گفتگوها و مذاکرات دررابطه‌با خروج ائتلاف از عراق، شاهد انتقال روابط بین عراق و اعضای ائتلاف بین‌المللی به سطح جدیدی هستیم که بر روابط دوجانبه در زمینه‌های نظامی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تمرکز خواهد داشت. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا و همچنین یک مقام دفاعی این کشور گفته‌اند که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر عراق در بیانیه‌ای مشترک که حدود پنج ماه پیش منتشر شد، تأیید کردند که آنها تعیین زمان و چگونگی پایان مأموریت ائتلاف جهانی در عراق و حرکت به سمت مشارکت‌های امنیتی دوجانبه دائمی را بررسی خواهند کرد.
مقامات دولتی آمریکا بر این باور هستند که با تشدید تقابل منطقه‌ای رژیم صهیونیستی و ایران، ابقای نیروهای آمریکا در عراق اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چراکه در صورت تشدید تنش‌ها و رویارویی ایران و رژیم صهیونیستی، حضور نیروهای آمریکایی در عراق امکان ایفای نقش فعال در ممانعت از تشدید حملات ایران را فراهم می‌کند. همچنین آمریکا در مذاکرات خود با همتایان عراقی خود اهداف استراتژیک گسترده‌تری را در نظر می‌گیرند. آنها معتقدند که حضور ایالات متحده در عراق همچنین به‌عنوان یک عامل مقابل نفوذ ایران نه‌تنها در عراق بلکه در منطقه گسترده‌تر عمل می‌کند. نیاز به آمادگی برای مقابله با ایران به کانون بحث واشنگتن تبدیل شده است، زیرا ایران و شرکای محور مقاومت آن حملات خود را به نیروهای آمریکایی و اسرائیلی و کشتیرانی بین‌المللی در چارچوب جنگ غزه تشدید کرده‌اند. همچنین نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه برای خنثی‌کردن رگبار موشکی ایران علیه اسرائیل در ماه آوریل بسیار مهم بودند.
براین‌اساس ایالات متحده و عراق توافق کرده‌اند که نیروهای ایالات متحده و سایر نیروهای ائتلاف در اربیل، در اقلیم کردستان عراق، تا پایان سال 2026 باقی بمانند. در درازمدت، این امکان وجود دارد که بسیاری از نیروهای آمریکایی در اقلیم کردستان تحت کنترل کردها مستقر شوند. با این حال، حتی اگر نیروهای آمریکایی کل عراق عربی را تخلیه کنند، حضور پایدار نیروهای ایالات متحده در بخش کردنشین عراق به مانعی در برابر حملات هماهنگ و یکپارچه نیروهای مقاومت تبدیل می شود. مسئله دیگر این است که در صورت ابقای نیروهای نظامی آمریکا در عراق، هدف اصلی سودانی و حامیانش را برای متعادل کردن موقعیت عراق به عنوان متحد واشنگتن و تهران محقق خواهد کرد. و در نتیجه آن، عراق امکان بازیگری میان ایران و آمریکا را برای خود حفظ می کند.
موضوع قابل‌توجه دیگر دررابطه‌با باقی‌ماندن نیروهای آمریکایی در اقلیم کردستان این است که فروش سلاح از سوی ایالات متحده آمریکا به اقلیم کردستان عراق در توافقی به‌دوراز چشمان دولت بغداد و در تضاد با قوانین بین‌المللی و عرف‌های دیپلماتیک، به شمار می‌رود. تصمیم آمریکا مبنی بر مسلح‌کردن نیروهای پیشمرگ و فروش سلاح‌های دفاع هوایی به آنها، نقض قوانین بین‌المللی به شمار می‌رود و هیچ‌کدام از گروه‌های داخلی حق ندارند با دیگر کشورها به‌صورت مستقیم و به‌دوراز اطلاع و حضور دولت مرکزی، تعامل داشته باشند. دولت عراق باید برای توقف اقداماتی ازاین‌دست از طریق کانال‌های دیپلماتیک وارد عمل شود. مسلح‌کردن اقلیم کردستان عراق به‌مثابه مداخله در امور داخلی عراق از سوی آمریکا به شمار می‌رود. به‌طورکلی می‌توان گفت که ارتباط آمریکا با اربیل به‌صورت مستقل از دولت مرکزی عراق، باعث تشدید شکاف داخلی در عراق می‌شود. آمریکا از طریق موافقت با فروش سلاح‌های دفاع هوایی به اربیل، حاکمیت عراق را نقض کرده است. چنین اقدامی بدون درنظرگرفتن دولت مرکزی عراق، باعث ازبین‌رفتن ثبات کشور می‌شود. نتیجه نهایی حضور نظامی آمریکا در اقلیم کردستان و فروش تسلیحات به آن استقلال عراق و امنیت داخلی این کشور را هدف قرار می‌دهد. همکاری آمریکا با جریان‌های داخلی محلی بدون در جریان گذاشتن دولت مرکزی، باعث می‌شود اوضاع داخلی عراق به سمت شکاف‌ها و اختلافات بیشتر حرکت کند.
نتیجه‌گیری
تداوم حضور نیروهای نظامی آمریکا در اقلیم کردستان برای عراق و همسایگان این کشور دارای نتایج و پیامدهایی است. ازیک‌طرف، حضور نیروهای نظامی آمریکا در اقلیم کردستان و فروش تسلیحات به آنها به‌دوراز اطلاع دولت عراق منجر به مسلح‌کردن بخشی از عراق و تشدید شکاف در درون عراق می‌شود که این امر حائز نتایج نامطلوب برای کلیت عراق است. از طرف دیگر، حضور و تداوم نیروهای آمریکایی در اقلیم کردستان به مانعی جدی در برابر هماهنگی و یکپارچگی گروهی مقاومت در تقابل با رژیم صهیونیستی و دفاع از آرمان غزه و فلسطین می‌شود.
