خطر اعطای تابعیت به فلسطینیان در عراق: تهدیدی برای هویت ملی و تغییر جمعیتی خطرناک..!
محسن حنون العکيلي
امروز، صحنه سیاسی عراق در حال تجربه‌ی بحث حساس و خطیری در مورد پیشنهاد تصویب قانونی است که هدف آن اعطای تابعیت عراق به فلسطینی‌هایی است که در عراق زندگی می‌کنند و بیش از ده سال در آن اقامت دارند. این طرح، که برخی احزاب سنی آن را ارائه داده‌اند، خطر جدی برای ترکیب جمعیتی عراق و اصول قضیه فلسطین است، و نیازمند واکنش قاطع احزاب شیعه و نیروهای ملی برای توقف و جلوگیری از تصویب آن است.
از نظر تاریخی، کشورهای عربی، از جمله عراق، بر حق بازگشت فلسطینی‌ها تأکید کرده و از تابعیت آنها جلوگیری کرده‌اند تا هویت ملی خود را حفظ کنند و مطالبات قانونی حق بازگشت به وطن اشغال‌شده خود را تضمین نمایند. و در راستای این رویکرد ملی‌گرایانه، عراق در دوران رژیم سابق، حق برخورداری فلسطینی‌ها از توافق شهروند عراقی را اعطا کرد اما تابعیت عراق به آنها نداد، تا هویت ملی‌شان ذوب نشود و حقوق آنها در فلسطین حفظ گردد.
اما امروز، اگر قانون جدید تصویب شود، منجر به موارد زیر خواهد شد:
۱. اعطای تابعیت عراق به هر فلسطینی که بیش از ده سال در عراق اقامت دارد، شامل نه تنها فلسطینی‌هایی است که سال‌ها قبل به عراق پناه آورده‌اند، بلکه حتی کسانی که اخیراً وارد عراق شده‌اند یا بعد از سال ۲۰۰۳ وارد شده‌اند، از جمله برخی افراد مرتبط با فعالیت‌های تروریستی یا جرایم علیه دولت عراق در دوره بی‌ثباتی امنیتی.
۲. تشویق جریان فلسطینیان از خارج به عراق به خاطر به دست آوردن تابعیت عراق، که این امر درهای تغییرات جمعیتی غیر قابل پیش‌بینی و حساب‌نشده را باز می‌کند.
۳. آسیب زدن به اصل حق بازگشت فلسطینی‌ها، از طریق تبدیل پناهندگان فلسطینی به شهروندان کشورهای دیاسپورا، و در نتیجه تضعیف پایه قانونی و سیاسی خواسته بازگشت به فلسطین اشغالی.
۴. تضعیف توازن ملی، با افزودن یک گروه جمعیتی جدید با وفاداری‌های نامشخص، در شرایط حساسیت‌های طایفه‌ای و امنیتی که هنوز به‌طور کامل حل و فصل نشده است.
مایه تأسف است که این طرح قانون بدون مشورت با نهادهای مربوطه، به ویژه اداره اقامت، که باید نظر فنی و امنیتی خود را در چنین موارد حساسی اعلام کند، ارائه شده است. برخی شخصیت‌های اداره اقامت هم سعی در ابراز نگرانی داشتند، اما برخورد منفی و اخراج آنها از بحث صورت گرفت، که نشان می‌دهد موضوع تحت تأثیر پروژه‌های سیاسی است که منافع ملی را در نظر نمی‌گیرند.
بنابراین، باید احزاب شیعه وبه خصوص نیروهای ملی، آگاه باشند که این خطر جدید، اگر نادیده گرفته شود، به معنای خیانت به حاکمیت ملی، ضربه زدن به اصول حمایت از قضیه فلسطین و مشارکت مستقیم در تغییرات جمعیتی ویران‌گر در عراق است، که عواقب وخیمی برای وحدت و امنیت اجتماعی آینده عراق دارد.
عدم ارائه این پیشنهاد در جلسات گذشته به دلیل نبود النصاب بود، و امروز نیاز به بسیج سیاسی، رسانه‌ای و مردمی گسترده برای جلوگیری از تصویب این طرح مشکوک است، و باید از مجلس خواسته شود تا آن را به طور کامل لغو کند، و تدوین قوانینی که تعهد عراق به حمایت از حق بازگشت فلسطینی‌ها را بدون تأثیر بر هویت و ترکیب جمعیتی عراق تأکید کند، ادامه یابد.
میهن امانت است، و حفظ هویت و حاکمیت آن مسئولیتی بزرگ است که نباید با مصالحه یا اهمال نادیده گرفته شود.
منبع: مرکز دراسات الشهيد الخامس
