نگاهی به دیپلماسی عمومی سفیران بریتانیا در عراق
یکی از مواردی که در عراق بسیار مورد توجه است، موضوع دیپلماسی عمومی سفیران خارجی در این کشور می‌باشد. در همین راستا یکی از کشورهایی که به نظر می‌رسد همیشه تمرکز بالایی بر روی این موضوع داشته است، بریتانیاست. اگرچه اقدامات مرتبط با دیپلماسی عمومی سفیر فعلی این کشور بسیار مورد توجه قرار گرفته است اما با نگاهی به وضعیت سفیران این کشور در سال‌های اخیر متوجه می‌شویم با روندی روبه‌رشد در عرصه این اقدامات از سوی لندن مواجه هستیم.
در همین راستا در این یادداشت ابتدا به روند اقدامات سفیران بریتانیا در عرصه دیپلماسی عمومی -به‌ویژه سفیر فعلی- نگاهی خواهیم انداخت و پس از آن بررسی در خصوص این اقدامات و ویژگی‌ها و نکات مثبت و منفی آن خواهیم داشت.
نگاهی به اقدامات سفیران بریتانیا در عراق
در سال‌های گذشته و به‌طور مشخص بازه زمانی 2020 تاکنون و با نگاهی به روند اقدامات سفیران بریتانیا در عرصه دیپلماسی عمومی ما شاهد اقدامات رو به رشدی از سوی آنان هستیم. اولین سفیری که در این سال‌ها بیش از بقیه توجه دیگران را به اقدامات دیپلماسی عمومی جلب کرد، “استیون هیکی” سفیر اسبق بریتانیا در بغداد بود. اقدامات وی عبارت از انتشار عکس یا کلیپ‌هایی از پخت و پز غذاهای محلی عراق همراه با ارائه توضیحاتی در خصوص آنها بود (منبع).
همچنین در عرصه ورزشی هم این دیپلمات بریتانیایی فعالیت داشت و عکس‌هایی از خود با لباس تیم ملی عراق منتشر می‌کرد (منبع). یکی از نکات مهم دیگر که به‌صورت مشترک در 3 سفیر اخیر بریتانیا وجود داشته است تسلط نسبتاً خوب آنان به زبان عربی و لهجه عراقی است که باعث می‌شود بهتر بتوانند با جامعه ارتباط بر قرار کنند. مجموع این اقدامات باعث ایجاد مقبولیت قابل توجهی برای استیون هیکی در میان برخی‌ها در جامعه عراق شد.
پس از پایان مأموریت استیون هیکی، “مارک برایسون” سطح دیگری از نقش آفرینی دیپلماسی عمومی بریتانیا را به نمایش گذاشت. وی در اولین کلیپ خود برای مردم عراق خود را به‌عنوان مسلمان معرفی کرد و اظهار داشت نام فرزندش علی می‌باشد و کنیه وی “ابوعلی” است. این اقدام اتفاقاً باعث شد ذهن بسیاری از عراقی‌ها به لقب معروف “ابوناجی” که برای سفیران یا وابستگان سیاسی و دیپلماتیک بریتانیا در عراق به کار می‌رفته‌است، انتقال یابد (منبع).
پس از مارک برایسون “استیون هیچن” به‌عنوان سفیر بریتانیا برگزیده شد و وی سفیر فعلی این کشور در عراق است. نکته قابل توجه اینجاست که سفیر فعلی دارای سوابق و شخصیتی امنیتی است اما با این حال نه‌تنها توانست راه دو سفیر پیشین را در این زمینه ادامه دهد، بلکه به این روند نکات قابل توجهی هم افزود. یکی از اقدامات جالب توجه سفیر فعلی راه اندازی برنامه‌ای در یوتیوب بود.
برنامه یوتیوب سفیر فعلی با نام “السفیر شو” است (منبع). و این برنامه تا الان در 6 قسمت در یوتیوب منتشر شده‌است. با توجه به اینکه این برنامه از سوی فعالی رسانه‌ای نیست و توسط یک شخصیت سیاسی ساخته می‌شود، شیوه نام‌گذاری آن با وجود کپی کردن از برنامه کمدی سیاسی مشهور در عراق یعنی “البشیر شو”، اما امتیاز مثبتی محسوب‌می‌شود چون به نظر می‌رسد در اینجا هدف انتشار و ارتباط گیری هر چه گسترده‌تر توسط این برنامه باشد و چنین نام‌گذاری می‌تواند باعث کنجکاوی ذهن مخاطب و رفتن به‌سمت مشاهده آن شود. این برنامه صرفاً فرهنگی است و در آن استیون هیچن به‌عنوان خبرنگاری میدانی یا به‌نوعی جهانگرد به اماکن تاریخی عراق می‌رود و با صحبت با مردم بومی آن به معرفی این اماکن می‌پردازد. از جمله اماکن معرفی شده در این برنامه حرم امام‌علی (ع) و حرم امامان کاظمین (ع) بوده‌اند.
بررسی این اقدامات در زمینه دیپلماسی عمومی
این اقدامات از سوی سفیران باعث نزدیکی هر چه بیشتر آنان به کف جامعه می‌شود. همچنین این موضوع به نظر می‌رسد تلاشی برای بهبودی چهره کشور آنان می‌باشد؛ خصوصاً که بریتانیا در عراق به گذشته استعماری و توطئه چینی آن برای این کشور خاورمیانه‌ای مشهور بوده است.
اما این اقدامات دارای نکات قابل تأملی هم است زیرا اساساً گشت و گذار سفیران به این شکل نوعی بی توجهی به حاکمیت ملی کشور میزبان هم می‌باشد چراکه به باور برخی کارشناسان باید توجه داشت در هر کشور دیگری با حاکمیت ملی قوی‌تر سفیر چه‌بسا نتواند به این راحتی تردد داشته‌باشد و برای رفتن به برخی اماکن نیاز به هماهنگی‌هایی با وزارت امور خارجه وجود داشته‌باشد.
شهاب نورانی فر
