یادداشتهایی درباره تحولات سوریه و اشاراتی به تأثیرات و راههای مقابله
اول: مهمترین نکات:
1. آنچه در سوریه اتفاق افتاده است، موضوعی داخلی نیست و فقط به سوریه مربوط نمیشود، بلکه پروژهای بزرگ برای تغییر در کشورهای همجوار و تضعیف آنها به نفع اسرائیل به نظر میرسد.
2. سوریهای طایفهای (شامل اخوانالمسلمین و شبهنظامیان) بدون شک در آینده منبع تهدیدی برای عراق خواهد بود و به شکلهایی از شورشهای سنی و شیعی در عراق حمایت خواهد کرد. این موضوع بستگی به شرایط و فرصتهای موجود در عراق دارد.
3. سوریه و سرزمینهایش به کانونی برای تمام حرکات طایفهای ضد شیعیان و ابزاری اسرائیلی برای ضربه زدن به شیعیان در هر زمان ممکن تبدیل خواهند شد. این کشور به یک دولت تروریستی رسمی تبدیل خواهد شد که همه تروریسمها را تحت کنترل و نظارت صهیونیستها جمع خواهد کرد. تروریسمی که پیش از این به صورت گروهها و تشکیلات بود، اکنون به دولتی تبدیل میشود که در قلب جهان عربی و اسلامی موقعیت مهمی دارد.
4. ممکن است اختلافاتی در داخل سوریه رخ دهد، اما بسیار دشوار است که این اختلافات به سقوط پروژه غربی-صهیونیستی در سوریه منجر شود. این دولت تکفیری تروریستی در راستای منافع رژیم اسرائیل علیه شیعیان و مقاومت عمل خواهد کرد، البته این موضوع نیز به شرایط وابسته است.
5. به نظر میرسد که برخی از اهل سنت عراق دچار غرور شده و از تحولات سوریه تأثیر پذیرفتهاند. اگرچه در حال حاضر عملاً تحرکات ضد دولت عراق از سوی آنها مشاهده نمیشود، اما بسیاری از شاخصها و اظهارات نشان میدهد که پروژهای بعثی-داعشی-قومیتی در میان اهل سنت عراق در حال شکلگیری است که هنوز به صورت قطعی و روشن متبلور نشده است. متغیرات سوریه اهل سنت عراق و منطقه را تا حد کمی علیه شیعیان تحریک کرده است و باید با دیدگاهی دقیق و برنامهای مشخص این مسئله را مدیریت کرد.
6. نشانههایی وجود دارد که برخی از جریانهای سکولار اهل سنت و حتی شیعیان ممکن است از نظر ایدئولوژیکی و سیاسی به اهل سنت تندرو در عراق نزدیک شوند، تحت پوشش شعارهای ملیگرایانه و مخالف با روند سیاسی و مقاومت. این موضوع قطعی به نظر میرسد و باید به این مسئله توجه داشت که جنبش «تشرین» در ماهیت خود بعثی است، حتی اگر در ظاهر شیعه باشند.
7. با قطعیت میتوان گفت که تأثیر سوریه جدید طایفهای به حدی نخواهد بود که بتواند دولت عراق را ساقط کند یا شیعیان را به طور مطلق از دولت جدا کند. روند سیاسی در عراق سقوط نخواهد کرد و کردها نیز با این پروژه طایفهای همراه نخواهند شد. بله، ممکن است حزب بعث، داعش و برخی از اهل سنت با این تغییرات همسو شده و برخی نگرانیها و افزایش مطالبات اهل سنت را ایجاد کنند که اختلالات محدودی در امنیت و سیاست به وجود خواهد آورد.
اما در بلندمدت مشکلات زیادی محتمل است:
تقسیمبندی کشور و حرکت اهلسنت به سمت فدرالیسم.
افزایش فشارهای آمریکا و اسرائیل در حوزههای امنیتی و اقتصادی برای منزوی کردن عراق از ایران در موضوعاتی که اسرائیل تعیین میکند.
افزایش تهدیدات امنیتی محدود.
مشکلات اقتصادی از جمله ممانعت از استفاده عراق از بنادر سوریه.
ظهور طبقهای سیاسی سنی-بعثی و طایفهگرا که به صورت علنی سطح مطالبات خود از شیعیان را افزایش داده و اختلالاتی در عرصه سیاسی و انتخاباتی ایجاد کنند، از طریق ائتلاف با برخی جریانهای شیعی (احتمالاً جریان صدر).
فعال شدن حزب بعث و جوانان تشرینی در مناطق جنوب و مرکز عراق.
