فاضل المرسومی، که بود؟ چه کرد؟

فاضل عبدالحسین المرسومی، یکی از شخصیت‌های جنجالی در جامعه‌ی شیعی و شخصیتی تعریف‌شده در ردیف اشخاصی نظیر: محمود الصرخی، احمد اسماعیل السلمی و حیدر المنشداوی می‌باشد. نام مستعار وی: الإمام الرباني بوده و دلیل شهرت وی ادعای ارتباط ویژه با خداوند و امام دوازدهم شیعیان  می‌باشد.

مشخصات کلی

فاضل المرسومی متولد استان دیاله – از استان‌های با اغلبیت سُنی عراق-، منطقه: الخالص می‌باشد و به گفته سایت تبلیغی‌اش در خانواده‌ای شیعی متولدشده و پدر و مادرش هردو از سادات و نسل منشعب از امام هادی می‌باشند.

وی خانواده‌ای کشاورز داشته و بخش مهمی از عمر خویش را در دهات و بخش‌های حاشیه‌ای منطقه الخالص دیاله گذرانیده و در دهه شصت قرن بیستم میلادی به مدرسه ابتدایی رفته و تحصیلاتش را تا دبیرستان ادامه داده است. وی دانش‌آموخته دانشکده الآداب در دانشگاه بغداد بوده و پس از اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی در رشته زبان عربی به تدریس این واحد درسی پرداخته است.

نکته جالب اینکه وی خویشتن را از نسل جعفر بن علی الهادی معروف به: جعفر کذاب می‌داند؛ همان‌طور که در سایت تبلیغی‌اش سلسله نسبش را این‌چنین ترتیب بخشیده است:

الإمام السيد فاضل عبد الحسين بن السيد محمد بن السيد يونس… بن السيد جعفر الزكي بن علي الهادي بن الإمام محمد الجواد عليه السلام.

و نکته جالب‌تر اینکه وی جعفر کذاب را: «جعفر زکی» یعنی پاک توصیف نموده است.

آغاز ادعاها

حدس زده می‌شود که فاضل در دوران الحمله الایمانیه که از سوی رژیم بعث عراق صورت پذیرفت، جزو کسانی بود که دانشگاه را رها کرده و در حوزات علمیه شیعی مشغول به تحصیل شد. دورانی که امثال احمدالحسن و صرخی و حیدر المشتت و قرعاوی نیز تمایل و تجربه حضور در حوزه‌های علمیه – به‌ویژه حوزه‌های وابسته به جریان مرحوم سید محمد صدر- را داشتند. وی در بحبوحه اشغال کویت به دست صدام و اوضاع بسیار وخیم و نابسامان سیاسی و اجتماعی عراق، ادعا نمود که بنا به اشاراتی که از ملکوت و عالم بالا دریافت می‌کند، خویشتن را دارای جایگاهی بسیار بالا و آماده برای هدایت دیگر انسان‌ها دریافته است. در سایت تبلیغی‌اش آمده است:

پس خداوند او را در آخرین دوره از دوره‌های تحصیلی‌اش، برگزید؛ و دوران برگزیدگی او مصادف بود با ورود صدام حسین به سرزمین کویت و سرازیر شدن نیروهای غربی و مستقر شدنش در جزیره –منظور از جزیره معین نیست.-

وی، خود، درباره عنوان: «امام ربانی» می‌گوید:

فراخوان ما با عنوان: «امام ربّانی» حقیقتاً برای من امری بسیار بزرگ بود که مردم از درک آن غافل هستند. من این عنوان را همان‌گاه که خداوند مرا بدان جایگاه برگزید، در خود دریافتم.

وی در یکی از خطبه‌هایش که مربوط به ماه‌های نخستین اشغال عراق و سقوط نظام بعثی است، گفته است:

ای مسلمانان! من همگی شما را خطاب قرار می‌دهم؛ به‌ویژه آنانی که میانشان در عراق زندگی می‌کنم -یعنی اهل دیاله-؛ من امام ربّانی هستم و جز من کسی این مقام را ندارد؛ خداوند تنها مرا به‌عنوان امام ربّانی برگزیده است آن‌هم درمیان فتنه‌ای که اهل عراق و عموم مسلمانان و بلکه تمام جهانیان را به خود مشغول ساخته است.

مرسومی و مدعیان دیگر

پیش‌تر اشاره شد که میان فاضل المرسومی و مدعیان خودگرای مذهبی دیگر در عراق، تشابهات چشم‌گیری وجود دارد. آنان همگی در یک دوره خاص تمایل به ابراز وجهه‌ی ذهبی و تلبیس به لباس روحانیت از خود نشان داده و سپس در یک دوره‌ی تقریباً واحد، همگی ادعاهای خاصی در حق خویش مطرح نمودند. ازجمله مدعیانی که تقریباً هم‌زمان با المرسومی به خود فراخوانده و خویشتن را پیوسته به ملکوت و دارای ارتباط ویژه با خدای مسلمانان نامیده و خویش را فرستاده و نماینده ویژه‌ی امام دوازدهم شیعیان در میان مردم عراق نامید، احمد الحسن بنیان‌گذار فرقه‌ی الیمانیه است. و ازجمله‌ی این افراد با ادعاهایی مشابه: حیدر المنشداوی بنیان‌گذار فرقه قحطانیه – و نیز شریک احمدالحسن در تأسیس فرقه الیمانیه- است. و نیز ازجمله‌ی این افراد، محمود الصرخی، بنیان‌گذار جریان صرخیه است. و نیز ضیاء عبدالزهره القرعاوی بنیان‌گذار فرقه‌ی جند السماء. این افراد همگی چونان دانه‌های تسبیح یکی‌پس‌ازدیگری در دوره فشرده‌ی چندماهه تا چند سال، ادعاهای مشابه و با اندکی تنوع را مطرح نمودند. کلید واژه مشترک همه‌ی این مدعیان: «مبارزه با مرجعیت شیعه در عراق» بود.

مرسومی و مرجعیت شیعه

فاضل المرسومی همانند دیگر مدعیان موازی، سویه‌ی زیادی با مرجعیت داشت. انتقاداتی که وی به مرجعیت دارد، مبتنی بر ادعای پیوند ویژه‌اش با خداوند است. وی باور دارد که فتاوای مرجعیت، استنباطی و با استناد به متون هزاروچندصد سال پیش است؛ اما فاضل المرسومی بنا به دارا بودن عنوان: امامِ ربّانی، همواره از سوی خداوند حکم واقعی خدا را ارائه می‌دهد. این رویکرد، دالّ اساس انتقاد تمامی مدعیان مقامات ویژه است. همانندهای المرسومی نیز با ادعای دسترسی ویژه خود به خداوند یا امامِ دوازدهم شیعیان، نظریات خود را همانا احکام خداوند و امام مهدی تلقی کرده و به‌دلیل عدم ارتباط ویژه میان مرجعیت شیعه با امام مهدی، فتاوای آنان را خالی از اعتبار می‌دانند و با این شگرد، به تحلیل مقلدان مراجع عراق و جذب ایشان به فرقه‌های سازمان یافته خویش می‌پردازند.

حزب الداعی

حزب الداعی، موسسه‌ای برآمده از افکار و ادعاهای شخصی فاضل المرسومی است. اساساً لفظ: «الداعی»، شاخه‌ای از اندیشه امام ربّانی بودن المرسومی است. این موسسه در سال 2008 میلادی تأسیس‌شده و مشخصات و چارچوبی که به‌عنوان حزب فعال سیاسی یا مذهبی شناخته شود را دارا نیست. برای این حزب، ده هدف تعیین‌شده که جملگی اهدافی کلی و بی‌هیچ شاخصه‌ی تمایزآفرین است. اهدافی نظیر: حمایت از اقتصاد، جلوگیری از خشونت، پذیرفتن حق رأی مخالف و موارد مشابه.

اعضای سازمان فاضل المرسومی بارها به دلیل انتشار افکار بنیادگرایانه یا هنجارشکن یا تندرو، از سوی پلیس عراق تحت پیگرد قرار گرفته و دستگیر شده‌اند.

وی در تاریخ 15 آذر 1402 مصادف با 7 دسامبر 2023 میلادی توسط گروهی ناشناس سوار بر موتور در خیابان‌های بغداد گلوله‌باران شده و به قتل رسید.