تجارت رسانه‌ای و خطرات آن بر روح مسؤلیت‌پذیر رسانه‌ها
به قلم: سمیر السعد
رسانه، به‌عنوان قدرت چهارم، مسئولیت انتقال حقیقت و پیگیری رویدادها را با شفافیت و حرفه‌ایگری بر دوش دارد.
اما چیزی که امروز مشاهده می‌کنیم، یعنی گسترش وسیع آنچه که به نام «دکان‌های رسانه‌ای» شناخته می‌شود، این نقش را تهدید کرده و اعتبار حرفه را به شدت زیر سوال می‌برد.
این پدیده به‌طور قابل‌توجهی شدت یافته است و حرفه خبرنگاری به تجارت بدل شده است، به گونه‌ای که عناوین خبری به کسانی که پرداخت می‌کنند، فروخته می‌شود. کسی که می‌خواهد به‌عنوان خبرنگار، ویرایشگر یا حتی نویسنده مطبوعاتی شناخته شود، تنها باید مبلغی پول بپردازد تا «باج» خبری و نقش رسانه‌ای جعلی به دست آورد.
غیاب بازدارندگی قانونی و محیط مشکوک
نکته نگران‌کننده غیاب نظارت قانونی و عدم وجود بازدارندگی امنیتی است که اجازه رشد و گسترش این رفتارها را داده است. حتی برخی مسئولان، فضای مناسبی برای این پدیده فراهم می‌آورند؛ نه به‌دلیل اعتقاد به آزادی رسانه، بلکه برای تحقق منافع انتخاباتی یا شخصی.
برخی از این مسئولان از این «دکان‌داری رسانه‌ای» به‌عنوان ابزاری برای بهبود تصویر خود از طریق آنچه که به‌عنوان «حباب مجازی» شناخته می‌شود، استفاده می‌کنند. آن‌ها این «رسانه‌گذاران جعلی» را به‌کار می‌گیرند تا شایعات را منتشر کنند یا تصویر برخی شخصیت‌ها را به‌قیمت حقیقت و اعتبار بهبود بخشند.
تأثیر خطرناک بر حرفه
این رفتارها تنها به حرفه آسیب نمی‌زند، بلکه تأثیر منفی بر اعتبار رسانه‌های واقعی دارد. مردم به همه آنچه منتشر می‌شود شک می‌کنند و گرایش به تعمیم تصویر منفی نسبت به تمام خبرنگاران و مؤسسات رسانه‌ای پیدا کرده‌اند که فاصله بزرگی بین جامعه و رسانه ایجاد می‌کند.
مسئولیت بر عهده نهادهای ذی‌ربط
سؤالی که پیش می‌آید این است که کجاست نقش نهادهای امنیتی و قانونی در برابر این پدیده؟ و چرا پیگیری این «دکان‌های رسانه‌ای» و محاکمه مسئولین آن‌ها انجام نمی‌شود؟
امروز لازم است که نه تنها این رفتارها را متوقف کنیم، بلکه برای تقویت موقعیت رسانه‌های واقعی اقدام کنیم از طریق:
- تشدید نظارت قانونی برای تضمین اینکه هیچ «باج» یا مجوزی مگر بر اساس معیارهای حرفه‌ای دقیق صادر نشود، همان‌طور که در انجمن خبرنگاران که پناهگاه قانونی خبرنگاران واقعی است، رایج است و همکاری با آن الزامی است.
- پیگیری قانونی متجاوزان، از جمله افراد و مؤسساتی که این پدیده را ترویج می‌کنند.
- تقویت فرهنگ رسانه‌ای در بین جامعه برای تمایز میان رسانه واقعی و جعلی.
در نهایت، رسانه آئینه‌ای از جامعه و صدای حقیقت است. هرگونه دست‌درازی به اعتبار آن، به نوعی دست‌درازی به آینده‌مان است. بر همگان لازم است تا درک کنند که آزادی رسانه به معنای هرج و مرج نیست و این حرفه باید بر مبنای معیارهای اخلاقی و حرفه‌ای استوار باقی بماند که هیچ‌گاه قابل‌چانه‌زنی نیستند.
