در تاریخ 7 اکتبر 2023 عملیاتی تحت عنوان “طوفان الاقصی” در مناطق اشغالی فلسطین آغاز گردید (منبع). این عملیات با توجه به چگونگی آن بازتاب گسترده‌ای در جهان اسلام ازجمله عراق داشت و باعث حمایت گسترده مردم در جهان اسلام از فلسطین شد. همچنین دولت “محمد شیاع السودانی” در این خصوص از موضع فلسطین و حقوق تاریخی آن حمایت و از شهرک‌سازی‌ها انتقاد کرد (منبع). در همین راستا مردم عراق در اولین جمعه پس از شروع عملیات تجمع پرشوری در حمایت از فلسطین و مردم غزه و محکومیت اقدامات آمریکا و رژیم صهیونیستی را در “میدان التحریر” بغداد برگزار کردند (منبع). بااین‌حال این عملیات هم مانند عملیات “سیف القدس” با یک جنجال قدیمی در فضای سیاسی عراق همراه بود و آن عبارت بود از “چرایی عدم مشارکت گروه‌های محور مقاومت در درگیری‌های نظامی در فلسطین؟”
با توجه به این موضوع ابتدا واکنش برخی از رهبران گروه‌های مقاومت را بررسی خواهیم کرد و سپس به بررسی این جنجال قدیمی و مطرح‌شده خواهیم پرداخت و درنهایت توضیحات و نکاتی را درخصوص آن بیان خواهیم کرد.
بررسی موضع گروه‌های محور مقاومت عراق
در این زمینه گروه‌های متعددی بیانیه‌هایی را در حمایت از فلسطین صادر کردند. برای مثال “ابو حسین الحمیداوی” دبیرکل کتائب حزب‌الله که 3 تیپ 45 و 45 و 47 در حشد الشعبی درگذشته وابسته به آن بوده‌اند طی بیانیه‌ای اعلام کرد “واجب شرعی باعث می‌شود حضور ما در میدان نبرد حتمی باشد…و برای دفع شرارت‌های دشمنان از امت ما و اهالی ما در غزه و سایر سرزمین‌های اشغالی بلکه برای دفع آزار از مستضعفان، موشک‌های ما و پهپادهای ما و نیروهای ویژه ما در آمادگی کامل قرار دارند تا ضرباتی را به دشمن آمریکایی در پادگان‌هایش در صورت ورود این کشور به این نبرد وارد کنند و پایگاه‌های صهیونیست‌ها و یارانشان هم در صورت لزوم مورد هدف آتش ما قرار خواهد گرفت” (منبع).
کما این‌که “شیخ قیس الخزعلی” دبیرکل عصائب اهل حق که 3 تیپ 41 و 42 و 43 در حشد الشعبی درگذشته وابسته به این جنبش بوده‌اند، در بیانیه‌ای در این زمینه اعلام کرد “زبان ما دعاگوی شماست تا در این عملیات پیروز شوید و قلب ما در تأیید مقاومان فلسطینی همراه با هر گلوله یا موشکی که از طرف شما به‌سوی رژیم اشغالگر صهیونیستی شلیک می‌شود در حال تپش است و ما در حال نظارت و پیگیری این اتفاقات از نزدیک و به‌عنوان نیروهایی آماده و نه تماشاچی هستیم”. (منبع)
همچنین گروه نجبا که درگذشته تیپ 12 حشد الشعبی وابسته به آن بوده است طی بیانیه‌ای اعلام کرد “محور مقاومت قوی و مقتدر است و نمی‌توان آن را به واکنش‌هایی ناگهانی محدود کرد بلکه این محور تکاملی است و بر اساس توزیع وظایف بنا شده است و هر کس نقش و وظیفه خود را طبق برنامه‌ای حساب‌شده و با دقت تهیه‌شده، می‌داند و هر کس می‌داند چه وقت و چگونه و کجا از نقشش استفاده خواهد شد” (منبع).
با ملاحظه این بیانیه‌ها می‌توان گفت علی الاقل از نظر رسانه‌ای و موضع‌گیری گروه‌های محور مقاومت از ابتدا همبستگی کامل خود را با اتفاقات رخ‌داده اعلام کرده بودند.
چرایی واردکردن هجمه به این گروه‌ها
باید در ابتدا به این نکته اشاره داشت گروه‌های محور مقاومت در عراق همواره موضوع “مقاومت در برابر اشغالگری و یاری‌رساندن به فلسطین” در محوریت گفتمانشان بوده است. این موضوع باعث شده است در بسیاری از فعالیت‌های سیاسی این گروه‌ها در 20 سال اخیر خصوصاً در فعالیت‌های انتخاباتی این گفتمان حضوری فعال داشته باشد. همین امر هم باعث شده است که شیوه فعالیت آنان درخصوص فلسطین موردتوجه گروه‌های رقیب این گروه‌ها چه درون جامعه شیعی و چه خارج از این جامعه قرار گیرد.
برای نمونه در زمان فعلی جریان‌های رقیب گروه‌های محور مقاومت، “صدری‌ها” و “تشرینی‌ها” (حامیان اعتراضات 2019) هستند. همچنین بسیاری از فعالان رسانه‌ای اهل سنت از آنان در این راستا حمایت می‌کنند. این گروه‌ها به‌محض وقوع تحولاتی مرتبط با رژیم صهیونیستی گروه‌های مقاومت را تحت‌فشار شدید رسانه‌ای خود قرار می‌دهند و به آنان شعارهایشان را یادآوری می‌کنند و گفتمان این رقبا بر اساس این محوریت است که “اگر آنان چنانچه ادعا می‌کنند طرفدار آرمان فلسطین هستند پس با توجه به این‌که جنگ در آنجا راه افتاده است، نیروهایشان را بردارند و به جنگ صهیونیست‌ها بروند”.
البته صدری‌ها تقریباً اندکی تفاوت در گفتمانشان وجود دارد و گفتمان آنان بیشتر “بر ریاکاری و شعاری بودن گروه‌های محور مقاومت و اهل عمل بودن جریان صدر” متمرکز است.
بررسی اتهامات علیه گروه‌های مقاومت
درباره این اتهامات شایسته است چند نکته را بررسی کنیم:
1-بر اساس گزارش‌های متعدد از رسانه‌های غربی یا عربی مخالف با محور مقاومت و همچنین اظهارات رسمی شخصیت‌های محور مقاومت، گروه‌های این محور در ایران، سوریه، لبنان، فلسطین و عراق هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند و به همین خاطر عدم ورود مثلاً گروه‌های عراقی بر اساس هماهنگی‌های موجود است کما این‌که هنگامی‌که این محور در سال 2012 با چالش‌های جدی در سوریه مواجه شد، گروه‌های مختلف از کشورهای متعدد ضمن این محور در نبرد برای دفاع از حرم مشارکت داشتند (منبع).
2-به نظر می‌رسد در زمان فعلی چالش‌های محور مقاومت فقط موضوع غزه نباشد بلکه این چالش‌ها برای نمونه در عراق شامل موضوعات متعدد و مرتبط با اداره کشور و اخراج کامل اشغالگران و استقلال کامل عراق برای این گروه‌ها می‌شود. به همین خاطر باید وضعیت داخلی عراق و جایگاه این گروه‌ها در داخل را هم سنجید.
3-به باور ناظران، بسیاری در جامعه شیعی عراق همچنان به اهالی فلسطین -نه آرمان فلسطین و قدس بلکه مردم این سرزمین- به دلیل مسائلی مانند حمایت از صدام حسین یا برخی از گروه‌های تروریستی نگاه مثبتی ندارند به همین علت اساساً شایسته است گروه‌های محور مقاومت با چنین وضعیتی در اتخاذ مواضع خود در رابطه با وضعیت داخلی عراق محتاطانه‌تر عمل کنند؛ در همین راستا افرادی که امروز گروه‌های مقاومت را تشویق به نبرد در فلسطین می‌کنند بعید نیست فردا اگر این گروه‌ها به نبرد بروند آنان را متهم به کمک به دشمنان تشیع کنند!
4-درخصوص جریان صدر، به عقیده برخی کارشناسان باید در نظر داشت این جریان بیشتر بر عدم موفقیت دولت فعلی -که موردحمایت و برخی گروه‌های مقاومت است- تمرکز دارد و از آن جا که بخشی از موفقیت این دولت مرهون عدم تیرگی روابط آن با غرب و آمریکاست تلاش دارد تا جای ممکن دولت را در وضعیتی قرار دهند تا این روابط رو به تیرگی رود و از همین‌جا می‌توان یکی از علل رفتارهای این جریان درخصوص داستان هتک حرمت به قرآن کریم و متعاقباً حمله طرفداران این جریان به برخی از سفارتخانه‌های غربی را مورد تحلیل قرار داد. اتفاقاتی که باعث شد درنهایت و تحت‌فشار طرفداران همین جریان دولت عراق مجبور شود روابط خود با سوئد را قطع کند.
شهاب نورانی فر
