شباهت‌های قابل‌توجه در کتیبه‌های به‌جامانده در ایران و عراق باستان
🔰کتیبه بیستون و کتیبه‌های آشوری و بابلی از مهم‌ترین آثار تاریخی به‌جامانده از دوران #باستان هستند که نشان‌دهنده تاریخ، فرهنگ و تعاملات تمدنی در مناطق ایران و بین‌النهرین (عراق کنونی) هستند. شباهت‌های زیادی میان این کتیبه‌ها دیده‌می‌شود که بر مشترکات فرهنگی و تبادلات تاریخی بین این دو سرزمین تأکید دارد.
🔸کتیبه بیستون
کتیبه بیستون که در دوره هخامنشیان و به فرمان #داریوش بزرگ بر کوه بیستون حک‌شده، یکی از معروف‌ترین اسناد تاریخی است. این کتیبه به سه زبان #ایلامی، #اکدی و #فارسی باستان نوشته شده و فتوحات داریوش و شکست دشمنانش را توصیف می‌کند. ارزش کتیبه بیستون نه‌تنها به‌دلیل محتوای تاریخی آن است، بلکه به‌عنوان یکی از اولین متون چندزبانه در تاریخ، به شناخت و مطالعه زبان‌های باستانی کمک کرده است.
🔹#کتیبه_های_آشوری_و#بابلی
کتیبه‌های #آشوری و بابلی نیز از مهم‌ترین اسناد تمدن‌های باستانی عراق هستند که به زبان‌های اکدی و #سومری نوشته‌شده‌اند. این کتیبه‌ها اغلب روی دیوارهای معابد، کاخ‌ها و ستون‌ها حکاکی شده‌اند و روایاتی از فتوحات پادشاهان آشور و بابل، قوانین، دستاوردها و موضوعات مذهبی و فرهنگی را به نمایش می‌گذارند. معروف‌ترین کتیبه‌های این تمدن‌ها شامل کتیبه حمورابی و کتیبه‌های آشوربانی‌پال است.
🔺شباهت‌ها
۱- موضوعات سیاسی و نظامی: هر دو نوع کتیبه حاوی مطالبی در خصوص پیروزی‌های نظامی، شکست دشمنان و مشروعیت‌بخشی به قدرت حاکمان هستند. در هر دو فرهنگ، کتیبه‌ها ابزارهایی برای اثبات قدرت و موفقیت‌های حکام محسوب می‌شدند.
۲ – استفاده از خط میخی: هر دو تمدن از خط میخی برای نگارش متون خود بهره برده‌اند که از لحاظ بصری و ساختاری شباهت‌های قابل توجهی دارند. این خط نشان‌دهنده تکنیک‌های مشترک در نگارش و حکاکی بین دو تمدن بوده است.
۳ – زبان اکدی: زبان اکدی، که یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های بین‌النهرین است، در هر دو کتیبه بیستون و کتیبه‌های آشوری و بابلی دیده‌می‌شود. این اشتراک زبانی نشانه‌ای از روابط فرهنگی و تبادل زبانی بین دو سرزمین بوده است.
۴ – مشروعیت‌بخشی از طریق کتیبه‌ها – هر دو تمدن از کتیبه‌ها به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به حکومت و سلسله‌ها استفاده می‌کردند. در کتیبه‌ها، حاکمان با ذکر موفقیت‌ها و پیروزی‌ها تلاش داشتند به جایگاه الهی یا حمایت ایزدان اشاره کنند تا موقعیت خود را تثبیت کنند.
♦️شباهت‌های فرهنگی و تعاملات تمدنی
وجود این شباهت‌ها به ما نشان‌می‌دهد که ایران و عراق باستان از لحاظ فرهنگی و تمدنی ارتباطات نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند. تبادل زبان، هنر حکاکی و موضوعات مذهبی و فرهنگی نشان‌می‌دهد که این دو تمدن، در کنار هم و با تعاملاتی مستمر رشد کرده‌اند.
محمد باقر حکیم
