نگاهی به دیپلماسی عمومی سفیر ژاپن در عراق
دیپلماسی عمومی یکی از ارکان مهم برای تقویت روابط و افزایش نفوذ در کشورها با استفاده از ایجاد روابط خارج از چارچوب‌ها و پروتکل‌های رسمی و با اقشار مختلف جامعه است. در این زمینه برخی از کشورهای غربی و غیر غربی در عراق توجه به سزایی به این امر دارند و برنامه‌های قابل توجهی را در این باره راه‌انداخته‌اند. از جمله این سفیران “فوتوشی ماتسوموتو” سفیر فعلی ژاپن در این کشور است.
در این یادداشت به بخشی از اقدامات سفیر فعلی توکیو در زمینه دیپلماسی عمومی و ایجاد یا تقویت روابط فرهنگی و اجتماعی میان عراق و ژاپن نگاهی خواهیم انداخت و پس از آن چنین موضوعی را در ارتباط با سطح روابط عراق و ژاپن بررسی خواهیم کرد.
اقدامات سفیر ژاپن در زمینه دیپلماسی عمومی
با نگاهی به‌حساب‌های کاربری فوتوشی ماتسوموتو در شبکه‌های اجتماعی اکس و اینستاگرام در این زمینه به نظر می‌رسد این دیپلمات ژاپنی تلاش می‌کند در شبکه‌های اجتماعی تا جای ممکن عربی و به لهجه عراقی فعالیت داشته‌باشد (منبع) و در کنار آن البته خود ماتسوموتو هم از نظر صحبت کردن مسلط بر زبان عربی به لهجه عراقی است.
کما اینکه شیوه فعالیت وی در این فضا اندکی نزدیک به روزمره‌نویسی می‌باشد؛ برای نمونه در یکی از توئیت‌ها آقای سفیر از رفتن به دندانپزشکی برای درمان دندان‌های خود نزد یکی از پزشکان زن عراقی در بغداد می‌نویسد. همچنین این سفیر ژاپنی تلاش می‌کند ارتباطات رسانه‌ای هم داشته‌باشد و در برنامه‌های تلویزیونی غیر سیاسی و با تم سرگرمی هم حضور پیدا کند (منبع).
در کنار آن فوتوشی ماتسوموتو مانند بقیه سفیران از موضوع حضور در اماکن مذهبی هم غافل نیست و در همین راستا برای نمونه به اماکنی مانند بارگاه‌های مطهر کربلای معلی و نجف اشرف مشرف شده‌است (منبع) کما اینکه در کنار آن با اسقف‌های مسیحی یا رجال دین ایزدی هم‌دیدار دارد. در کنار همه اینها سفیر توکیو دیدارهایی با جمع‌های جوانان و فعالان امور زنان یا سیاستمداران زن انجام می‌دهد. هرچند برای نمونه بر خلاف سفیر بریتانیا کمتر به دیپلماسی عمومی به‌شکل میدانی و دیدارهای مردمی گسترده تمرکز دارد و بیشتر فعالیت‌هایش بر فضای مجازی متمرکز است.
دیپلماسی عمومی ژاپن و سطح روابط توکیو و بغداد
طی سال‌های 2003 تا 2018 ژاپن کمک‌های مالی به ارزش 15 میلیارد دلار را به عراق ارائه داده است. از این میان 1.5 میلیارد دلار آن برای پشتیبانی از زیرساخت‌های عراق بوده است. کما اینکه توکیو میلیاردها دلار وام به عراق در زمینه بازسازی مناطق آزادسازی شده از دست داعش تقدیم کرده است و تقریباً 6.7 میلیارد دلار از حجم بدهی عراق به خود را کاهش داد. با این حال حجم صادرات و واردات دو کشور برای نمونه در سال 2020 بسیار کمتر از فرصت‌های پیش روی آنهاست. در آن زمان صادرات عراق به ژاپن به ارزش 159 میلیون دلار و صادرات ژاپن به عراق به ارزش 363 میلیون دلار بوده است (منبع).
هنگامی که به این ارقام نگاهی بیندازیم و در کنار آن در نظر داشته باشیم ژاپن از نظر نفوذ در عراق امکانات تاریخی یا زیرساختی گسترده مانند آمریکا، ترکیه و یا ایران را ندارد، متوجه می‌شویم دیپلماسی عمومی به نظر راه حل مناسبی برای افزایش سطح مبادلات تجاری در آینده باشد. کما اینکه دیپلماسی عمومی می‌تواند راه حل مناسبی برای توکیو در جهت نشان دادن کمک‌های مالی آن به‌نحو احسن باشد و این نکته برای ایران هم چه‌بسا مناسب به نظر رسد؛ بدان معنا که از طریق دیپلماسی عمومی بتوان کمک‌های شایان ایران به عراق در زمینه مسائلی مانند مبارزه با داعش را بهتر نشان داد و روابط دو ملت را از این طریق تقویت بخشید.
شهاب نورانی فر
